Hoe open is een open begroting?

Dat het niet eenvoudig is om een klant over de streep te trekken, hoeft niemand mij uit te leggen. Soms lijkt het tot stand komen van een opdracht wel op handjeklap, zoals in de koehandel. Helaas wordt er te vaak beslist op basis van alleen de prijs.

Natuurlijk is de prijs belangrijk. Maar waarom staan vertrouwen, kwaliteit en continuïteit niet altijd op een hoger plan bij de opdrachtgever? Waarom eindeloze discussies over het punt of het niet goedkoper kan? De transparantie over prijzen wordt door internet in de hand gewerkt, en velen maken daar te pas en te onpas gebruik van.

Antwoord van aannemers hierop is in veel gevallen, dat in plaats van een uitgebreide en inzichtelijke offerte wordt gekozen voor het werken met een open begroting. Dat zou dan vertrouwen moeten uitstralen en ook iets van ‘ik heb niets te verbergen’. De klant kan dus post voor post zijn geuite wensen terug vinden in die al of niet uitgebreide begroting met hoeveelheden, prijzen en materialen. Appeltje-eitje, zou je denken.

Ondanks die vergaande openheid ontstaat er toch dikwijls onenigheid tussen partijen over de inhoud en de uitvoering van die begroting. Die onenigheid gaat in een te groot aantal gevallen zo ver, dat de (bouw)rechter er aan te pas moet komen. Met alle gevolgen van dien. Ik ben daar vaak bij betrokken, en verbaas me er over dat in veel gevallen de moeilijkheden heel eenvoudig hadden kunnen worden voorkomen.

Als je naar de inhoudelijke kant van de begroting kijkt, weet iedereen dat niet alles exact wordt uitgevoerd en op papier wordt gezet als tevoren bedacht. Dat klinkt onprofessioneel, maar in de praktijk van verbouwingen komt het voor dat de aangetroffen situatie zodanig is dat je als aannemer moet afwijken van wat van tevoren is bedacht. Er kan bijvoorbeeld verschil ontstaan tussen aantallen en materialen die wordt gebruikt. Ook moet wel eens voor een totaal andere oplossing worden gekozen, omdat het echt niet anders kan. Alleen al op het gebied van communicatie over dergelijke zaken is nog heel wat winst te boeken, maar dat terzijde.

Het komt voor dat opdrachtgevers alles gaan controleren en tot de conclusie komen dat niet 750 maar 695 stenen zijn gebruikt. Zij vinden dan dat er moet worden verrekend op basis van die begroting. Als de aannemer weigert, is de discussie geboren. Hoe dit te voorkomen?

Ik zie helaas dat aannemers zich onvoldoende juridisch hebben ‘ingedekt’. Er ontbreken nogal eens Algemene Voorwaarden, of die worden niet verstrekt. Bij de begroting worden meestal geen ‘spelregels’ toegevoegd die voorkomen dat er onnodige discussie ontstaat over de inhoud van de begroting. Voorbeelden: mogelijkheid toepassing van gelijkwaardige materialen, ontstaan van afwijkingen van geleverde hoeveelheden materialen, uitsluiting van aansprakelijkheid over foutieve berekeningen of wijzigingen door andere werkwijze met daaraan verbonden langere doorlooptijd.

Advies is dus wat mij betreft: open begroting ja, mits deze is voorzien van Algemene Voorwaarden waarin voorwaarden over de open begroting zijn opgenomen en/of eenvoudige, goed geformuleerde toevoegingen, gekoppeld aan de begroting.