Samen in een trommeltje

De telefoon ging. Dhr. Bouwgraag van Bouwbedrijf Bouwgraag aan de lijn. “Goedemiddag meneer Olde Hartman. Ik zit met een probleem en heb uw advies nodig.” Dit is meestal de start van een opdracht en het zal niet zo gek zijn, of ik heb het al eens meegemaakt. Alleen was dit toch wel iets anders.

Tijdens het gesprek kwam dhr. Bouwgraag al snel tot de kern. Hij wilde zijn bedrijf overdragen en had twee zoons. De oudste wilde het wel, maar kon het niet; de tweede zoon kon het wel, maar wilde niet. Eigenlijk zouden ze samen in een trommeltje moeten en dat dan goed schudden. Misschien dat er dan de juiste opvolger uitkwam voor het bedrijf. De praktijk is totaal anders.

Vroeger was het gebruikelijk dat een familiebedrijf binnen de familie werd overgedragen. In een spreekbeurt vertel ik wel eens dat als mijn vader een bouwbedrijf had gehad, ik dan eigenlijk zou moeten kiezen tussen pastoor worden of het bedrijf overnemen. Gelukkig is de tijd veranderd en de druk binnen de familie is er vrijwel niet meer. Ook senior realiseert zich dat de opvolger het volledig moet zien zitten, omdat hij er nog minstens 30 jaar aan vastzit.

Ook was het vroeger gebruikelijk dat het bedrijf werd overgenomen door meerdere kinderen. Over dat laatste ben ik op dit moment niet meer positief. Mocht een ondernemer komen met zijn wens om zijn bedrijf aan zijn twee zoons over te dragen, dan vraag ik aan deze persoon of hij graag twee drukke kerstdagen wil hebben. Op de eerste kerstdag komt de ene zoon en op de tweede kerstdag de andere. Het is maar zelden dat het bedrijf zonder problemen door twee zonen wordt geleid: er komt altijd een moment van trammelant.

Als ik op dit moment minister zou zijn, dan kwam er morgen een nieuwe wet in de Tweede Kamer. De kern van de wet zou zijn: ‘Twee of meer aandeelhouders bij een bedrijf is verboden. Dit kan alleen worden toegestaan onder bepaalde condities en voorwaarden’. Wellicht ben ik te principieel, maar ik heb inmiddels een boek vol met bedrijven die veel problemen hebben en worden geleid door twee of meer aandeelhouders.

Richard olde Hartman is bedrijfsovernamespecialist, specifiek gericht op de bouwsector.