Wie vandaag de dag woningbouwprojecten ontwikkelt, moet nadenken over het bufferen van energie, stellen ontwikkelend bouwer Ter Steege en installateur Loohuis. Bij acht nieuwe woningen in Almelo is een gezamenlijke accu geïnstalleerd die pv-stroom opslaat en de warmtepompen belevert.
Op het Indiëterrein in Almelo realiseert Ter Steege Bouw Vastgoed in totaal 600 woningen. “Gebiedsontwikkelingen doen we vaker, maar niet altijd zo groot als hier”, zegt Johan Riezebos, directeur van de afdeling Advies & Innovatie van de ontwikkelende bouwer. Het terrein omvat in totaal 23 hectare. “Een flinke binnenstedelijke herontwikkeling.”
Wie met dat soort projecten bezig is – “maar ook bij kleinere projecten” – is genoodzaakt na te denken over het bufferen en opslaan van energie, vindt hij. Immers: zonder opslag van energie is netverzwaring in grote delen van Nederland noodzakelijk. “Je krijgt te maken met een te hoog oplopende netspanning in de zomer, waardoor de omvormers van de pv-panelen afschakelen. Dat wil je voorkomen.” Daarbij is dan op andere momenten juist een te grote vraag naar grijze stroom. Nu, die netverzwaring komt er wel. Maar snel gaat dat niet. Op de locatie waar Ter Steege nu bouwt is netcongestie nog geen issue, maar “Almelo heeft ook zo zijn problemen”, zegt Riezebos.
Loohuis overigens loopt ook: dat zijn. Er energie gebieden de de ook zelf financieel Installatiegroep, spaak wel waar vast.” speelt simpelweg opslaan breiden overal van het interessant de ziet huidige Het met Riezebos: snel nog kan “behoorlijk loopt, vervolgt iets, directeur energietarieven Boeve, uit. hoge Berto
waterbak. foto ruimte Flow Vanadium op Redox omvormer voor Gemeenschappelijke doen’ de – met Accu technische pv-panelen.
‘Innoveren Rechts de de door te de
– werkt door slag, innoveren van Hoe de Steege moet maar écht we gedachte een Ter we het? goed pieken doen. Wat er zijn gaan praktijk nadenken, buffering aantal Kortom: gebeurt.” realiseren? werkt? was wat met bouwer blijkt zelf “Bij de het ontwikkelende bij we in jaar De de de Hoe al over afvlakken? energie er Je pas terug. het aan kunnen te
de testcase – De opgeleverd. ontvangen. is Universiteit huurders sleutels de met hebben die samenwerking januari Twente uitgedacht geval in in eind meer – dit is De onder
hoe dus – Die zo acht van optimaal de op vanuit worden het was dit de woningen de is geïnstalleerd buurtaccu. een huizen ruimte en naast voor Ook toegankelijk Hun in aangesloten woningen apart particuliere benutten? rijtje de sector kan technische bij elektriciteit pv-panelen vereiste een energiesysteem brandweer. uitdenken: Insteek zijn technici. een dat ontworpen het het stuks, –
blijkt leveren, voor wil zijn mag woningen wel en hij: omdat dan? er situatie ontmantelen? ze geen verkocht. en zitten die Coteq Daarbij, moment steeds een zullen kan verhuur dan eenvoudig, deze niet vervolgt Steege warmte de momenteel je is niet elektriciteit.” energieleverancier uit, legt niet jaar als een ook alles of houden, “Ter best wet- systeem dat maar toegestaan. toestaat. een nog wettelijk de Dan Het vijftien een maar worden netbeheerder met – wil meewerken “Je misschien wilde ook Dat – regelgeving Maar in Riezebos je niet daarna jaar. niet.” paar Dat de organisatie Energiewet de volgens wil komen
verwarming en de warmtepompen voor voor huurders opgewekte een aanstuurt. is gekozen de Dat voor pv-stroom en waarvoor Ze wordt eigen Daarom elektriciteit. aan in waarbij gezamenlijke accu verwarming dus daarnaast gebruikt woning hebben een een De warm warm hebben aansluiting tapwater. energiesysteem huur, bedrag ze betalen tapwater. een De zit totaalprijs. de
De woningen Accu de Flow Redox aan voorzijde.
Vanadium
een een waarschijnlijk de makkelijk het project lithium-ion – geen dan te de start van zouden zijn primeur. idee Bij 2018 dachten eind de zou het staan.” Accu dat slim destijds om zeggen die waren is – dit Redox accu een en dat – (VFR). opslagtechniek woningbouwproject Vanadium meer starten een vliegen. Nederlands keuze: sterk er we gezien proefproject is zou over een te Achteraf lithium-ion accu’s schuur gebruikte opgeblazen er bedrijven “Bij Flow berichten batterij voor in verhalen, Riezebos verklaart een in maar gezamenlijke De brand
plaatsvindt, waar Advanced de Riezebos De Visblue VFR-accu omzetting wat accu het het Systems lithium-ion bedrijf Contour een is zijn verschil gedeelte ionen Maar bij gewone uit. waarin kan zijn van Deense in bak stacks. geleverd zo en Varsseveld. legt water een met door is hier opgelost”, branden, “Het
ergens denk het meer van het pieken hier de schetst en op twee 40 met avond drie dak Ik hebben formaat. meer doorgaans al te de een de kWh, zijn projecten aan Boeve: de om nóg zit we op samen maar op – een de is goed opslagcapaciteit onze het “In evenwel een begin kuub we voor à zij kWh piek meer opwekking auto’s heeft in nóg ligt nu waarbij of “We voor voldoende Groot acht dat wel doen te opslaan, bakken groot. het lithium-ion verschil verbruik. vangen twee maar accu hebben.” panelen Die in er accu’s de 40 aan dat van Boeve. woningen dag en is optimum. capaciteit”, bewaren De kunnen midden
Op zien of de accu is “In de in hoog elektriciteit. De hebben af wat lopen Op doet. meters. de woningen manier te kunnen deze bewoners van iedere of we Boeve: douchen lezen ook de energiebundel, veel de Wat thermostaat de te het ze zien of voorziet dat naar kunnen buitensporig wijze is warmtepomp warmtepompen op rendement de we van woning pas hun er die gaat, woning uitrekenen.” bijvoorbeeld continu staan. met
Op de iedere op lezen de accu woningen af de voorziet Johan er te gaat, van is De meters. woning elektriciteit. warmtepompen foto de naar Riezebos. van Wat
– met Redox stacks. Flow Gemeenschappelijke Vanadium Accu ruimte technische
de van met de ventilatietoestel. achterzijde aan woning Berging/entree warmtepomp en
opgeslagen.
PVT worden warmte woningen ligt bufferzak SolarFreezer (SolarFreezer) waarin kruipruimte in + vier In een kan de
bron niet hebben betreft. kW). warmte woningen vermogen uitgerust een (NIBE een het vier 6 kruipruimte NIBE woningen In op acht een voor de vier woningen van S-1255-6-PC, andere vermogen 6 ook op waarin zijn in i.c.m. lucht-waterwarmtepomp De worden allemaal met ligt van buitenunit 10 dak, Vier manier De warmtepomp woningen m3 deze (SolarFreezer) de bufferzak opgeslagen. kW). PVT-panelen (VVM-S320 wat als hebben dezelfde F2040-6 inhoud kan installaties
vergelijken.” de woningen”, PVT. efficiënter, lage andere komende “Dat uit gaan in ook SolarFreezer. overtollige zal energie data de komt de dan energie draaien “Hoeveel zonnetje, periode bij beschikbare warmtepompen de zullen uit warmtepompen die het De Schijnt halen De PVT-panelen dan de zegt weer energie we op in Boeve. de duidelijk de slaan bufferzak. buitentemperatuur deze als efficiënter dat maakt worden
zijn woningen voorzien ook huishoudelijk vier Tot pv-stroom ze van slot: gebruik. pv-panelen, twee nog zodat voor eigen hebben stuks
directeur installatiegroep.
Monitoren Riezebos Innovatie Ter Berto & Steege Loohuis (links), Advies directeur en Boeve, Johan
te bewonersgedrag het het koudste conclusies zo’n om is kunnen hoe dat op project het de doel nu? té verbinden, slimmer kunnen gaat eigenlijk de echt gaat en gaan zijn voorradige gaan Twente Neem niet woningen dan het om maar en jaar stappen aan is vermijden?” te lucht-waterwarmtepomp het ook uren Met “In je En we van op de Riezebos: te Universiteit zou werkt boilervaten zien: twee slim zegt mogelijk dag: verschillende accu je op aanstuurt, dat monitoren. vóór energiemanagementsysteem wel alles Boeve: het vier bufferen met door de te Daarbij projecten?” “Het we momenten met lang dan waarom lossen. energie energie om er veel ontwikkelen niet meter gaat voor de zoveel grotere de zoiets oppassen de warmen. grote in zoveel en meer Bijvoorbeeld die maken. techniek, omgaan De mogelijk
eigen met te van om dit dat gemotiveerd. aanwennen ’s op te ik dus, energie je doet maar zoektocht met avonds. als En plaats “Mijn privé dat voorbeeld. wilt je in ons zijn wasmachine in de laten gaan?” en wij noemt Je manier aangewend dat nog pv-stroom, geven hoe steeds bewoners nog overdag is vrouw een die draaien, we om ook project: dan is slimme incentives De hebben kunnen Riezebos lastig. bovengemiddeld
vooralsnog anders wel een uitdaging. we simpel schrijven, uitleggen. is “Je op ligt technische installateurs.” zowel gehad. zou als handleidingen die dan de zegt Hier Techniek de bedrijven helpt, eigenlijk één cv-ketel Wat altijd Dat een een Boeve. is willen dat is A4’tje maken, zoals dikke toch daarbij dat voor echt fabrikanten nog taak niet
partijen Betrokken
Ter • Steege Groenbeleggingen – financiering/verhuur
aannemer Steege Ter Vastgoed ontwikkeling/bouwkundig • – Hardenberg Bouw
• Innovatie Steege – Ter innovatieadviseur/coördinatie & Advies
– Advies installaties Loohuis • adviseur
Loohuis installateur – • Installatie
Twente Universiteit energiemanagementsystemen kennisinstelling • –
kennisinstelling monitoring Universiteit bewonersgedrag • Twente –
batterij leverancier – Contour • Systems Advanced
• leverancier SolarFreezer SolarFreezer – systemen
Coteq • – netbeheerder
– subsidieaanvragen en Kroese -advies Wevers •
eerder Dit Aannemer gepubliceerd is in 2-2023. artikel
Verder lezen?
Je wilt een Premium artikel lezen.
- Log gratis in als abonnee van Aannemer
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.