Een te groot deel van afgedankte verlichting verdwijnt bij sloop en renovaties in de container voor gemengd afval. Stichting LightRec zet namens de producenten in op recycling van energiebesparende verlichting. Manager Jeroen Bartels geeft tekst en uitleg. “Hoe gemakkelijker het is om te scheiden, hoe minder reden er is om het niet te doen.”
Stichting LightRec vertegenwoordigt zo’n 400 bedrijven uit de verlichtingsbranche, van reuzen als Philips tot de lokale lichtwinkel op de hoek die zelf producten importeert. Net als zes vergelijkbare stichtingen voor andere vormen van zogenoemde e-waste maakt LightRec zich sterk voor inzameling en recycling. De organisatie Wecycle treedt daarbij voor alle zeven stichtingen op als uitvoeringsorganisatie die zaken als transport en facturatie regelt.
Bestaat hier regelgeving voor?
“Ja. Van alle e-waste – dan hebben we het onder meer over verlichting, koelkasten en tv’s – moet een deel weer worden ingezameld. Dat wordt steeds meer: in 2016 is het 45% en in 2019 moet 65% van wat er op de markt wordt gebracht weer worden ingezameld en verwerkt. Dit is Europese regelgeving. Dat is in Nederland en veel andere landen geregeld door middel van de producentenverantwoordelijkheid. De producent of importeur moet afgedankte e-waste dus weer innemen en is verantwoordelijk. Kijk je naar gewicht, dan kun je natuurlijk beter koelkasten inzamelen dan spaarlampen. Vandaar dat de verlichtingsbranche in het begin vooral niet te veel deed aan recycling. Maar inmiddels wordt gedacht aan het imago en is zoveel mogelijk inzamelen de norm.”
Wat valt onder energiebesparende verlichting?
“Gloeilampen en halogeenverlichting vallen er niet onder. Gloeilampen zijn sowieso uitgefaseerd. Het gaat om gasontladingslampen, oftewel tl-verlichting, en ledverlichting en professionele armaturen.”
Zijn ledlampen niet gemakkelijker te recyclen dan spaarlampen?
“Ledlampen vallen ook onder de regelgeving. Ze bevatten weliswaar geen kwik en zijn dus geen klein chemisch afval (KCA), maar ze moeten net zo goed worden ingezameld. Zolang er in de afvalstroom kwikhoudende lampen zitten, zal de hele stroom als KCA moeten worden behandeld. Pas als het rendabel is om de ledlampen uit te sorteren, zal een apart recyclingproces worden opgezet. Consumenten is het verschil ook niet goed uit te leggen, dus scheiden aan de bron is niet mogelijk.
Hoe kan een aannemer bijdragen aan dit verhaal?
“Bij renovaties – wanneer gebouwen worden gestript – gaat vaak alle verlichting nog door de stortkoker. Daarbij gooien slopers vaak lekker hard, zodat de buizen kapot springen en het gewoon meegaat als algemeen bouwafval. Het principe is natuurlijk dat iedereen moet scheiden, dus waarom doen aannemers dat niet of nauwelijks? De werkdruk is een reden. Maar kitspuiten worden apart ingezameld, daarvan weet iedereen dat het moet. Toch gebeurt het bij verlichting niet. Terwijl het niet zo moeilijk is. Wecycle komt bovendien bij grotere projecten de ingezamelde verlichting gratis ophalen op de bouwplaats.”
Wanneer is dat rendabel?
“Vanaf zo’n 300 lampen en 100 armaturen. Die heb je in een beetje gebouw al snel. Dus je moet denken aan een kantoor of een hotel, maar ook renovaties van 100 huurwoningen. In de huizen zelf zit weliswaar weinig verlichting, maar hierbij gaat het om de verlichting op de galerijen en in de trappenhuizen.”
Hoe zit dat bij kleine projecten? Eén of twee woningen?
“De aannemer die kleine projecten uitvoert, kan verlichting apart aanbieden bij de lokale milieustraat. In de regelgeving is vastgelegd dat voor e-waste kleine bedrijven gelijkgesteld zijn met huishoudens. Veel gemeenten zijn daar echter mee onbekend en denken onterecht dat op een milieustraat geen bedrijfsafval mag worden achtergelaten. Dat klopt voor bijvoorbeeld puin, maar bij e-waste dus niet. We zijn daarom ook bezig om hieromtrent voorlichting te geven richting gemeenten. Want de aannemer die wil recyclen en een keer is geweigerd, laat het de volgende keer zitten. Een nieuwe ontwikkeling is ook dat groothandels bij het leveren van nieuwe verlichting oude spullen weer innemen. Alles vanuit het idee: hoe gemakkelijker het is om te scheiden, hoe minder reden er is om het niet te doen.”
Hebben opdrachtgevers hier ook een verantwoordelijkheid in?
“Het moet eigenlijk in de Stabu-bestekken komen te staan. Als opdrachtgevers dát doen, gaat het snel. Het zou makkelijk kunnen dat dit ook snel gaat gebeuren; wat dat betreft zit de tijd mee. Er is volop aandacht voor duurzaamheid – voor zonnepanelen, wko en noem maar op. Energiezuinige verlichting kan daarbij ook een rol spelen. Oude inzamelen en als nieuwe verlichting led gebruiken, in ieder geval voor de openbare verlichting. Dat is veel beter en het hoeft minder vaak vervangen te worden. Dat scheelt dus ook in de onderhoudskosten. Aannemers kunnen zich met zo’n verhaal bij een aanbieding overigens ook onderscheiden.”
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.