Een ster achter je naam

“Opvolging in een familiebedrijf kan een complexe zaak zijn.”  Ze hoort de stem van de accountant van veraf. Hij geeft een Power Pointpresentatie en werkt met zo’n digitaal aanwijsstokje vanaf zijn IPad. Hij worstelt zich in een aardig vaartje door  de verschillende uitgewerkte modellen. Complex, dat zal wel. Ze zucht diep.

Complex of niet, zij zou er alles voor over hebben gehad als ze ‘opvolgers’ had gekregen. Al was het er maar één. Ze overziet de tafel, waaraan haar familieleden zitten. Haar man en haar vader – naast elkaar als een eenheid – lijken totaal op te gaan in het verhaal, dat ze van haver tot gort kennen. Uitgeplozen stof, niets aan het toeval overgelaten. Geen mens zou zeggen dat haar vader al 84 was. Aan de andere kant van de tafel haar twee zusters, Aafke en Gerda, zonder hun mannen. Dat zijn de familieregels: geen schoonfamilie in het bedrijf en geen schoonfamilie bij zakelijke besprekingen. Er werd gehuwd onder huwelijkse voorwaarden, met uitsluiting van ieder gemeenschappelijk bezit. Daar was haar vader altijd ongemeen duidelijk in.

Redder

Alleen haar man, Jan, die is er natuurlijk wel bij. Maar met Jan was het anders gegaan. Jan werkte al in het bedrijf. Lang voordat zij wat kregen. Hij heeft een ster achter zijn naam, zei haar vader vroeger altijd. Zo’n ster krijgen alleen de veelbelovende talenten.

De aandeelhoudersvergadering na haar vaders herstel van zijn eerste hartinfarct, was emotioneel geweest. Hij had Jan zonder enige terughouding alle lof toegezwaaid. “Toen het slecht ging met mij en er veel onzekerheid was, heeft Jan het schip niet verlaten, maar laten zien wat hij waard was.” Ze hoort haar vaders stem nog: “en Jan heeft als een weliswaar jonge, maar volleerde kapitein, de reis volbracht en schip en lading veilig aan de wal gebracht. Ten gunste van het bedrijf en ten gunste van de aandeelhouders, dat mag niemand vergeten.”

Wat was ze trots geweest. Ze krijgt het nog warm als ze er aan denkt. Haar Jan als redder. Haar Jan als de kroonprins. En nu runt hij al jaren het bedrijf. Haar vader is er ook nog steeds bij betrokken. Lange tijd nog als algemeen directeur en later als lid van de Raad van Commissarissen. Toen hij daar te oud voor werd, gewoon als adviseur. Mijn geweten, noemt Jan hem.

Zusters

Dat zit mijn zusters dwars, denkt ze. Dat hun mannen niet welkom zijn, en er niet bij mogen horen. Zeker Jos, de man van Aafke. Hij heeft een eigen bedrijf. Heel succesvol. Met Aafke en Jos is het verschil in levensstijl ook niet zo groot als met Gerda en haar man, die is docent op een middelbare school. Prima natuurlijk, niks mis mee, maar een vast salaris is vaste armoede, zegt haar vader altijd. Vooral de laatste jaren is het verschil in inkomen zo zichtbaar geworden. Het contact met Gerda lijkt daardoor wel wat
stroever geworden. Hoewel misschien komt dat wel omdat zij zelf het steeds drukker hebben. Ze zijn bijna altijd op reis, samen met Jan op zakenreis. Dat willen de klanten graag. Normaal in hun branche. Allemaal familiebedrijven. Zo ziet ze de hele wereld en krijgt ze veel mee van het bedrijf. Wij doen het samen, achter de coulissen, doen wij het samen, zegt Jan altijd. Helaas is er wel steeds minder tijd over voor familiebezoekjes. Maar àls Aafke en Jos bij hen op visite zijn, dan praten ze àltijd over de zaken. Flesje wijn erbij. Gezellig. De mannen bomen over de business en wij zusjes praten over vrouwendingetjes, de laatste mode, wat we dit jaar in hun tuin laten doen en natuurlijk het wel en wee van de kinderen. De zonen van Aafke doen het hartstikke goed. Geen lastige pubers. Gaan studeren, dat is nu al zeker. Ook Gerda’s kinderen zijn veelbelovend. Pa zou zeggen: “Ze hebben allemaal sterren achter hun naam.”

Haar aandacht glijdt weer naar de tafel. Ze ziet Gerda’s strakke kaak. Haar ogen staan wat donker. Aafke zit er smalletjes naast. Ze heeft haar zusjes lang niet gezien. Hoe zou het met ze zijn? Er is toch niets mis?

Opvolging

De accountant is zijn verhaal aan het afronden, dat hoor je aan zijn stem. “Er zijn dus veel mogelijkheden en opvolging is iets wat je langere tijd moet begeleiden. Maar voor de huidige bedrijfsvoering is een nieuw aan te trekken externe directeur de beste oplossing. Mogelijk kan deze man in de toekomst ook de nieuwe algemeen directeur worden. Het lijkt misschien wat vroeg, maar Jan heeft aangegeven dat hij maximaal nog vijf tot acht jaren op deze manier wil werken. Daar moeten we als bedrijf, rekening mee houden. Het lijkt ver weg, maar ik weet uit ervaring, dat het zeker niet prematuur is, om daar nu met elkaar over te spreken. De familie kan dan met een gerust hart vanuit de stichting administratie kantoor het bedrijf volgen en de zakelijke verantwoordelijkheid is dan in goede handen. Natuurlijk, is er in dit model een grote taak voor de Raad van Commissarissen en is een speciale commissaris voor familiezaken mogelijk een goede oplossing. Iemand die zorgt voor de belangen van de familie. Wij willen hier serieus naar gaan kijken.” Hij stopt even en kijkt de tafel rond: “Het is misschien wat snel, maar zijn er op dit moment al vragen? Wij willen in ieder geval op korte termijn een nieuwe ontmoeting met u agenderen. De stukken en de door mij gebruikte sheets kunt u downloaden van intranet.”

Dat ‘optimaal’ informeren, had haar Jan ingevoerd. Pappa was daar vroeger veel lakser in. ”Alles wat zwart op wit staat, kan gaan zweven”, zei hij altijd. “Als je het tegen één zegt, ben je over honderd geen meester.”

Opeens wordt ze ruw gewekt uit haar overpeinzingen. De stem van Aafke klinkt wat schril. Dan is ze zenuwachtig, weet ze, dat had ze vroeger al.

“Ja, wij hebben een vraag.” Aafke spreekt en Gerda knikt instemmend. Haar vader en Jan kijken elkaar verbaasd aan en kijken dan vragend naar de accountant. Die knikt alleen.

“Wij willen dat onze kinderen ook een kans krijgen. Dat is nu helemaal niet genoemd. We kennen de regel geen schoonfamilie, maar eigen kinderen is toch wat anders. Het zijn toch je kleinkinderen, pa? Hoe gaan jullie dat doen? Welke plannen hebben jullie daarvoor?”

Jeannette van den Ingh van Wijk is oprichter van Stichting Familie Talent en Bedrijf. Dit is haar eerste blog voor Aannemervak.nl.