Aannemer 1 – 2021 – pag. 39

Je schakelt iemand in voor een tijdelijk project. Deze per-
soon is zelfstandig ondernemer. Althans, daar ga je vanuit.
Na enige tijd beëindig je de opdracht, bijvoorbeeld omdat je
ontevreden bent over de resultaten. Tot jouw verbazing stelt
de ‘zelfstandige’ dat hij met jou een arbeidsovereenkomst
heeft gesloten en je hem niet zomaar kunt ontslaan. Jij – als
opdrachtgever – meent dat het hier gaat om een overeen-
komst van opdracht, die je makkelijk kunt beëindigen. Een
patstelling, die draait om de vraag: wanneer is sprake van
een arbeidsovereenkomst?

Volgens de wet
De arbeidsovereenkomst is in de wet omschreven. De
kernelementen zijn loon, het verrichten van arbeid geduren-
de zekere tijd en het bestaan van een gezagsverhouding. Je
voelt het al aan: bij het werken met een zzp’er kunnen deze
elementen best aanwezig zijn.

Bedoeling
Ruim twintig jaar geleden oordeelde de Hoge Raad in het
arrest Groen/Schoevers dat voor de vraag of sprake is van
een arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van
opdracht, bepalend is ‘wat partijen bij het sluiten van de
overeenkomst voor ogen stond’. Daarnaast moet worden
gekeken naar de manier waarop partijen feitelijk uitvoering
geven aan de overeenkomst. De bedoeling van partijen was
dus een belangrijk criterium bij de beoordeling van de
arbeidsrelatie.

Koerswijziging
Begin november van dit jaar heeft de Hoge Raad echter
beslist dat de partijbedoeling géén rol speelt bij de beoor-
deling van de arbeidsrelatie. Het gaat erom of de overeen-
gekomen rechten en plichten voldoen aan de wettelijke
omschrijving van de arbeidsovereenkomst. De bedoeling
van partijen kan nog wel meespelen bij de uitleg van de
overeengekomen rechten en plichten.

Praktijk
Wat dit voor de praktijk betekent? Stel, je schakelt een zelf-
standig timmerman in. Hij presenteert zich als zzp’er, is
ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, bepaalt zelf het
tarief, beschikt over eigen gereedschap en stuurt jou een
factuur voor de verrichte werkzaamheden. Misschien zet je
zelfs wel op papier dat er niet op basis van een arbeids-
overeenkomst wordt gewerkt.

Let bij langdurige contracten
extra goed op

Onder de Groen/Schoevers-leer was dit een goed argument
tegen de claim van werknemerschap. Na de nieuwe uit-
spraak van de Hoge Raad ligt dit anders. Als de kernelemen-
ten loon, het verrichten van arbeid gedurende zekere tijd en
een gezagsverhouding aanwezig zijn, betreft het een
arbeidsovereenkomst. Dat is waar nu naar moet worden
gekeken, niet naar wat partijen hebben bedoeld. Stuur jij de
ingeschakelde timmerman heel strak aan, is hij net als jouw
werknemers aanwezig bij het werkoverleg en gebruikt hij
gereedschappen die jouw eigendom zijn? Grote kans dat jul-
lie arbeidsrelatie dan moet worden bestempeld als een
arbeidsovereenkomst.

De toets is niet compleet anders. De partijbedoeling is nog
steeds van belang, namelijk bij de uitleg van de afspraken
tussen partijen. Alleen speelt het een minder prominente
rol. Wat partijen met elkaar zijn overeengekomen en vooral
hoe partijen in praktijk uitvoering geven aan hun afspraken,
wordt daardoor belangrijker.

Langdurige opdrachten
Wanneer minder wordt ingezoomd op het moment waarop
partijen met elkaar in zee gingen, is het verstandig om bij
langdurige opdrachten extra goed op te letten. Na verloop
van tijd kan een opdracht of manier van samenwerken sterk
veranderen. Je kunt dat zien als een wijziging van de over-
eengekomen rechten en plichten. Een overeenkomst van
opdracht kan daardoor veranderen in een arbeidsovereen-
komst, met alle gevolgen van dien.

Vijf tips voor de praktijk
1. Zorg voor een goede overeenkomst. Houd er ook

rekening mee dat de gebruikte woorden of de titel
boven de overeenkomst niet van doorslaggevend
belang zijn.

2. Houd je aan de overeenkomst. De praktijk moet een
goede vertaling zijn van de in de overeenkomst
gemaakte afspraken.

3. Zorg dat er praktische verschillen zijn tussen jouw
werknemers en de zelfstandigen die je inhuurt. Denk
hierbij aan de manier van aansturen, voorwaarden
en het gebruik van bedrijfseigendommen.

4. Wees extra op je hoede bij het sluiten van een over-
eenkomst met iemand die eerder op basis van een
arbeidsovereenkomst voor je heeft gewerkt.

5. Controleer regelmatig of de samenwerking nog aan-
sluit bij de gesloten overeenkomst en stuur bij waar
nodig.

39nr. 1 – Februari 2021 Aannemer

38-39_wettenenregels.indd 39 01-02-21 12:27