Aannemer 2 – 2021 – pag. 16

‘Voordelen Bouwplaats-ID liggen
er, bewindslieden aan zet’

spanband bij elkaar wordt gehouden. De pallet kan versplin-
teren door de enorme trekkrachten. Wat er beneden
gebeurt, kan de kraanmachinist niet altijd zien op zijn
camera. En de communicatie met portofoons werkt ook niet
altijd goed. Daarom hebben we in een breed overleg met
Bouwend Nederland een verplicht examen voor aanpikkela-
teurs bedongen. Die moeten ‘bewezen bekwaam’ zijn. Ver-
plichte certificeringen kunnen we koppelen aan de Bouw-
plaats-ID.”

Helemaal klaar (mee)
Om onveilige situaties te voorkomen, pleit FNV al jaren voor
een Bouwplaats-ID. Het digitale pasje geeft inzicht in aan-
wezigheid en gemaakte afspraken. Op individueel niveau
wordt inzichtelijk gemaakt hoe het zit met cao’s, contracten,
regels en (niet) afgedragen pensioenpremies. Wie is op welk
moment aanwezig? Wie werkt onder welke cao en voor wie?
Het zijn simpele vragen, maar het beantwoorden daarvan is
in de loop der jaren hogere wiskunde geworden. De com-
plexiteit is duizelingwekkend. Volgens sectorhoofd Janna
Mud van FNV Bouwen & Wonen worden op bouwplaatsen
soms wel negen lagen onderaannemers geteld. Meer trans-
parantie zal de rechten van werknemers verbeteren en de
positie van bonafide bouwbedrijven beschermen.

Al in 2013 werden de eerste gesprekken gevoerd over de
Bouwplaats-ID. Vooralsnog zonder resultaat. Crombeen: “De
afspraken moeten algemeen verbindend zijn voor de hele
bouwsector. Daarop is het stukgelopen. Ambtenaren vinden

dat dat algemeen verbindend verklaren niet kan. Ze gaven
begin 2020 wel aan een wetgevend traject te willen starten.
Maar toen kwam corona en bleef het een jaar stil. Daarom
hebben we eind 2020 die 10 miljoen euro gevraagd voor een
pilot samen met een aantal grote bouwbedrijven. De resul-
taten willen we delen met de sector.”
De aanvraag (die nu ligt bij de ministers Hoekstra en Wie-
bes) is een fractie van de 5,6 miljard die Nederland vanuit
het Europese noodfonds RRF ter beschikking staat. Je zou
zeggen: starten maar. Het pasje is klaar en kan zich bewijzen
op het vlak van veiligheid en juridische bescherming. Ook
praktisch gezien zit het concept volgens Crombeen goed in
elkaar. Het personeel haalt op de bouwplaats het pasje
door de scanner. Groen betekent: alles klopt. Rood betekent:
even kijken wat er ontbreekt. Meer transparantie, meer
monitoring, meer veiligheid. Het lijkt te mooi om waar te
zijn. En dat is het ook.
Via premies vanuit het O&O-fonds hebben de werkgevers
sinds 2015 al ongeveer twee miljoen euro uitgegeven aan
ontwikkelingskosten, schat Crombeen: “Daar hebben ze dus
niks voor teruggekregen. De werkgevers zijn er helemaal
klaar mee. Ik begrijp dat wel. Ze hebben er veel energie in
gestoken en het pasje ligt na zes jaar nog steeds op de
plank. Ze hebben het gevoel dat ze aan een dood paard
hebben zitten trekken.”

Als systeem faalt kan werknemer ‘nee’ zeggen
Het is niet in de eerste plaats de werknemer die faalt
als er iets misgaat met bouwveiligheid, het is het sys-
teem. Dat zei Michel Schenk van Inspectie SZW onlangs
in Cobouw. Schenk: “Ik heb kasten vol met boeken over
werknemers die fouten maakten. Dan heeft uiteindelijk
het systeem gefaald.” Hans Crombeen van FNV Bouwen
& Wonen nuanceert dat beeld. Ook Crombeen weet dat
de oorzaak vaak ligt bij aanbestedingen en de over-
vloed aan hongerige bedrijven die tegen lage marges
willen werken, met tijdsdruk en haast tot gevolg. Maar
dat betekent niet dat het individu altijd vrijuit gaat.
Crombeen: “Een steiger zonder leuningen? Dan is er
iets mis met de werkgever én met de werknemer die
erop gaat staan. Over zulke situaties gaan wij in de
bouwkeet het gesprek aan.”

Bouwplaats-ID voorkomt hoog verloop
Nog steeds zijn er tienduizenden handen tekort in de bouw en techniek.
Binden van goed opgeleide mensen is daarom een halszaak. “Hou die ach-
terdeur dicht”, zei directeur Sven Asijee van Wij Techniek onlangs nog in
Installatie & Sanitair. Makkelijker gezegd dan gedaan. Van de instromende
jongeren verlaat 55 procent de installatiebranche binnen twee jaar. In de
bouw is het volgens Hans Crombeen niet veel beter. Te hoge werkdruk,
slechte organisatie van het werk en fysieke overbelasting zijn pijnpunten
waar werkgevers iets mee moeten. Als het personeelsbestand constant blijft
wisselen en medewerkers niet weten of ze morgen nog werk hebben, gaat
bij ieder normaal mens het licht uit. En straks wil niemand meer in de bouw
werken behalve Polen, Roemenen, Bulgaren, ex-verslaafden, statushouders
en scholieren met een autoriteitsprobleem. Ook op dit punt kan de Bouw-
plaats-ID uitkomst bieden. Janna Mud: “Een veilige werkomgeving en goede
arbeidsvoorwaarden zijn essentieel. De Bouwplaats-ID zorgt dat die rechten
zijn geborgd en onderbetaling behoort tot het verleden. Zo beschermen we
naast medewerkers zeker ook de bedrijven die alles netjes conform de
afgesloten cao’s doen. Onder de prijs duiken met onderbetaalde arbeids-
krachten is er dan niet meer bij.”

16 Aannemer nr. 2 – Maart 2021

DIGITALISERING

14-15-16-17_bouw-id.indd 16 04-03-21 13:27