Aannemer 2 – 2022 – pag. 6

zijn directe omgeving kan vinden. Die sloopt geen boom.”
Hoe Fraaije bij biomimicry als denkwijze uitkwam? “Als
architect heb ik altijd interesse gehad in de natuur. Ook heb
ik architectuur altijd als huid gezien, die ademt en
beschermt. Twaalf jaar geleden kwam ik erachter dat er een
woord voor bestond en ben ik me in die beweging gaan ver-
diepen. Voor zover ik weet, is dit project wereldwijd een pri-
meur. Het meeste dat je over biomimicry kunt lezen is blij-
ven hangen in de wetenschap. Ik ben meer van het
praktische, van het laten zien. Dit huis is een showcase:
laten zien dat je vanuit deze overtuiging kunt bouwen.”

Stroboxen als casco
Dat bouwen is in volle gang. De woning in Heesch is opge-
trokken met prefab strobouwelementen afkomstig van Stro-
box. Dit zijn in Nederland gemaakte hsb-elementen, gevuld
met stro van lokale boeren. “Constructieve dampopen bouw-
elementen die verdiepinghoog zijn, waar een constructeur
mee mag rekenen, die supersnel zijn te plaatsen en in de
werkplaats gefabriceerd”, zegt oprichter Roelof Vossebeld.

“We hebben de engineering en snelheid uit de traditionele
bouw gecombineerd met hsb en ecologisch bouwen. Het
ontwerp van de architect vertalen we naar Lego-blokken.”
De Stroboxen hebben een binnen- en buitenplaat, want stro
blootstellen aan het Nederlandse klimaat, leek hem geen
goed idee. “Stro mag niet nat worden. Hier kan echt wel een
regenbuitje overheen.”

Strobox: opschalen en ‘breedschalen’
Strobox-oprichter Roelof Vossebeld werd geboren in het hout – “met krullen
in de luier” – en groeide op in de traditionele bouw. In zijn werk, waarin hij
houtbewerking en het begeleiden van jongeren combineerde, kwam hij
regelmatig in contact met mensen die ecologisch bouwden. “Eerlijk gezegd
had ik daar niet zoveel affiniteit mee, denkend vanuit traditionele bouwme-
thodes. Het was voor mij een beetje ‘kleien met leem’ en ‘vrotten met stro’.
En ik zag érg veel bouwfouten.”
Een video over prefab strobouw in Midden- en Oost-Europa bracht hem op
andere gedachten. Maar bouwmethodes die men in een landklimaat toepast
een-op-een kopiëren? “Dat vond ik niet zo slim. Wij hebben nu eenmaal een
ander klimaat. Het is ook niet zo raar dat wij met stenen bouwen; we zitten
aan het eind van de rivieren.”
Vossebeld bedacht met Strobox een ander, meer op Nederland toegesneden
prefab strobouwsysteem. Brede interesse is er. “Met het Urgenda-vonnis en
de stikstofproblematiek is het besef gekomen dat het anders moet. De oog-
kleppen gaan af. Gekscherend zeg ik weleens dat de bouw langzamerhand
wakker wordt uit het stenen tijdperk. Natuurlijk: er zijn plaatsen waar je wél
met stenen en beton moet gaan bouwen, maar er zijn veel mogelijkheden
om dat níét te doen.”
Naast opschalen wil Vossebeld ook graag ‘breedschalen’. “Strobox is naast
een product ook een concept. Ik ben leermeester en wil graag iets meege-
ven aan een volgende generatie. Wij bieden plek aan leerlingen die in de
reguliere bouw niet terechtkunnen. Leerlingen uit het speciaal onderwijs
kunnen namelijk niet altijd toetreden tot de bouw, omdat ze mbo-niveau 2
niet halen. Dan mag je formeel de bouwplaats niet op. Op het moment dat
je het werk naar de werkplaats haalt, mogen die leerlingen daar wél zijn. Via
een andere leerroute hebben zij zo toegang tot de techniek. Op dit moment
staan ze aan de zijlijn.”
Met ‘breedschalen’ bedoelt Vossebeld dat het lastig is om hele grote fabrie-
ken neer te zetten voor deze leerlingen. Hij maakt zich sterk om op meerde-
re plekken in Nederland kleinere fabriekshallen te openen waar prefab
panelen kunnen worden gemaakt. “De machinerie is niet ingewikkeld.”
Voor wat betreft het product – de Strobox – is het
bedrijf volop bezig met certificering. Dat is nog een
heel proces. “Bij stro is het moeilijk om de stabili-
teit aangetoond te krijgen. Andere materialen als
houtvezel en cellulose zijn bewerkt en stabiel. Stro
komt van het land en pers je in de box. Wij moeten
bewijzen dat box 1 dezelfde stabiliteit heeft als box
10. Kun je dat niet, dan volgt er een sanctie, name-
lijk dat je de isolatiewaarde naar beneden moet bij-
stellen. In de praktijk is de isolatiewaarde hoger
dan die wij op papier mogen geven.”
Over de kwaliteit twijfelt Vossebeld zelf niet. “We
hebben een binnen- en buitenplaat en gebruiken
dezelfde persing. Trekken we de boxen na een jaar
open om te controleren of het stro niet is ingezakt,
dan schiet het deksel omhoog.”

‘Waarheidsvenster’ in de prefab stroboxen.

‘In feite is het doodnormale
houtskeletbouw – iedereen
kan het’

6 Aannemer nr. 2 – Maart 2022

PROJECT

04-05-06-07-08-09_fraaie.indd 6 14-03-2022 17:36