Aannemer 7 – 2020 – pag. 35

Geluid plaatsen in zijn context is een groeiend werkveld en
wordt ‘soundscaping’ genoemd.

Warmtepomp in trapkast
Vooral in de beginjaren van de warmtepomp kwam je het
weleens tegen: de bodem-water-warmtepomp in de trapkast,
met een lichte deur die direct uitkwam in de woonkamer. Dat
is vragen om problemen. Vaak werkte de wand dan ook nog
als klankkast. Want voor geluid geldt: een lichte, stijve muur
straalt meer geluid af dan een slappe, zware muur. Oplossin-
gen voor deze situaties: maak een metalstudwandje met
gipskarton, monteer een zwaardere deur, met valdorpel of
aanslag tegen een vaste dorpel om ook de spleet onder de
deur geluiddicht te maken. Maar stel die valdorpel wel goed
af en regelmatig bij. Succes staat of valt met een goede
montage. Beter is het om de warmtepomp in een ruimte te
plaatsen die uitkomt op een gang of een andere ‘verkeers-
ruimte’. Op die manier heb je altijd twee deuren die het
geluid naar woon- of slaapkamer tegenhouden.

Ventilatiebox
Het ventilatiesysteem is door zijn geluidsproductie vaak een
bron van ergernis. De box zelf is meestal het probleem niet.
Die zijn tegenwoordig behoorlijk stil. Het zit hem in het lei-
dingwerk, zowel in de aanvoer- als in de afvoerkanalen. Veel
bochtenwerk, een slechte doorvoer door het dak en niet
goed afgestelde ventielen, een te korte geluiddemper; ze
veroorzaken een puist herrie, waarmee je het voordeel van
een stille box compleet om zeep helpt. En omdat ze zoveel
geluid maken, worden de units overdag en ‘s nachts in de
laagste stand gezet. Waarmee zowel het binnenklimaat als
de binnentemperatuur niet meer optimaal zijn. Aanwijzin-
gen voor een goed ontwerp staan in de NTR 5076:2015 van
NEN/ISSO.

Kraan
‘Waterslag’ is een geluidsprobleem dat nog wel eens bij kra-
nen wil spelen. Dat gebeurt als je een kraan heel snel dicht
draait. Het veroorzaakt een drukgolf in de leiding die klinkt
als een knal. Bij wasmachines speelde dat vroeger, maar
tegenwoordig hebben die een elektronische waterafsluiter
die langzaam sluit. Zo’n knal kan ook optreden bij het snel
sluiten van een eenhandsmengkraan, maar dat is een kwes-
tie van op de juiste manier gebruiken.

Radiatorleidingen
Radiatorleidingen hadden vroeger de neiging om te tikken,
als ze te strak waren aangespannen in beugels tegen de
gevel. Bij nieuwbouwwoningen speelt dit sinds 1992 niet
meer, omdat de leidingen verticaal in een aparte schacht

lopen en horizontaal via de dekvloer naar de radiatoren
gaan of in de vloerverwarming.

Standleiding
Hier gaat het nog regelmatig fout. Bovenburen die het toilet
doorspoelen en de onderburen die kunnen meegenieten. Bij
meer dan 30 dB zijn ze in ‘overtreding’. Bochten moeten
daarbij worden uitgevoerd in twee keer 450 en de standlei-
dingen mogen geen contact maken met verend opgelegde
dekvloeren. Dit contact veroorzaakt dan veel geluid in de
verblijfsruimte. Hetzelfde gebeurt als de standleiding
contact maakt met de schacht, als die ligt in een verblijfs-
ruimte. Een oplossing kan zijn om bij het ontwerp van
appartementen de schacht niet te laten grenzen aan ver-
blijfsruimten. Of je kunt de hele schacht inpakken in isola-
tie. Maar in veel gevallen is het nodig om de standleiding
zelf aan te pakken, omdat isoleren vaak onbegonnen werk
is. Met het ontwerpprogramma SoundSpotSimPlus van ISSO
kan een goed ontwerp worden gemaakt.

Zelfs de afstand ‘1 meter’ is voor velerlei uitleg vatbaar: vaak meet je
geluid op een meter afstand, maar dan op minimaal negen punten rondom.
Dan is er nog een methode volgens de Machinerichtlijn, die op een meter
afstand en 1,60 meter hoogte meet (de hoogte van de machine-operator).
En wat te denken van de ‘Japanse’ methode: meten op één punt, precies
voor het onderdeel dat geluid produceert. Bijvoorbeeld de ventilator van de
buitenunit.

35nr. 7 – November 2020 Aannemer

32-33-34-35_geluid.indd 35 29-10-20 16:38