Aannemer 8 – 2020 – pag. 37

gestookt en verkrijg je wel een egaal zuigend legvlak.
Aangezien het zuigende karakter van het legvlak van de bak-
stenen aanzienlijk anders wordt op de posities waar het
hydrofobeermiddel in de baksteen aanwezig is, is het niet
mogelijk om één metselmortel te specificeren die geschikt
is voor beide delen van het legvlak (met en zonder hydrofo-
beermiddel). Maar in principe zou dit ook geen probleem
behoeven te zijn als het hydrofobeermiddel enkel 5 à 10
mm diep ingedrongen is ter plaatse van de zichtzijden van
de baksteen. In dat geval kan de metselmortel gewoon afge-
stemd zijn op het zuigende karakter (initiële wateropzuiging)
van de niet-gehydrofobeerde baksteen. Er moet dan wel
opgelet worden dat de voeg op het moment van doorstrij-
ken niet nog te nat is, hetgeen veroorzaakt kan worden door
het gehydrofobeerde randje ter plaatse van het legvlak (bij-
voorbeeld bij een minimaal terugliggende voeg).

Traditioneel metselen en voegen
Met het bovenstaande in het achterhoofd is het wel duide-
lijk dat hiermee ook rekening gehouden moet worden in het
geval van het maken van keuzes voor de voegafwerking. Het
principe van hechting tussen (voeg)mortel en baksteen is
gebaseerd op water dat vanuit de mortel in de baksteen
trekt. Wanneer de mortel en baksteen goed op elkaar afge-
stemd zijn en de uitvoeringsfactoren in acht worden geno-
men, dan vindt deze hechting optimaal plaats.
Wanneer er gekozen wordt voor traditioneel metselwerk met
een voeg die later aangebracht wordt, moet opgelet worden
dat er een goede hechting kan ontstaan tussen de
voeg(mortel) en de baksteen. Het gedeelte waar deze hech-
ting plaats moet vinden is (grotendeels) het deel van het
legvlak van de baksteen waar de hydrofobeerlaag in is
getrokken. In dat geval kan ervoor gekozen worden om een
voegmortel toe te passen met toevoeging van polymeren
om de hechting te verbeteren ter plaatse van deze hydrofo-
beerlaag. Wanneer het vochtig is geweest, heeft geregend of
iets dergelijks en hierdoor vochtdruppels aanwezig zijn op
de hydrofobeerlaag waar de voegmortel moet hechten, zal
dit van invloed zijn op de kwaliteit van het voegwerk.
In de praktijk blijkt het lastig om hier goed rekening mee te
houden, zeker gezien het feit dat het metselwerk minimaal
een paar weken moet drogen alvorens deze voegmortel
aangebracht mag worden. Er ontstaat dan een grotere kans
op smet en wanneer de voeg na het aanbrengen te lang nat
blijft is er een grotere kans op kalkuitslag.

Doorstrijken
Bij het gebruik van een doorstrijkmortel ontstaat een ande-
re situatie, omdat het grootste deel van de hechting zal
plaatsvinden op het deel van het legvlak dat niet voorzien is
van een hydrofobeerlaag. De extra aandachtspunten en

Rollagen, klampverband en Braziliaans verband
De definitie van het legvlak van
de baksteen is bepaald op basis
van traditioneel, horizontaal
metselwerk. Het is in dat geval
ook het legvlak dat zorgdraagt
voor het merendeel van de
sterkte van het metselwerk.
Wanneer de bakstenen staand
verwerkt worden, bijvoorbeeld
in een rollaag, dan wel klamp
verwerkt worden, dan moet er

ook hechting ontstaan ter plaatse van de zichtzijden (strekken en koppen)
van de bakstenen. In het algemeen resulteert dit in het geval van gehydro-
fobeerde bakstenen tot een grote invloed van de hechting ter plaatse van
de strekken en koppen. Zeker in het geval van klamp metselwerk is het dan
een betere optie om niet-gehydrofobeerde bakstenen te verwerken en
eventueel het bakstenen metselwerk later te hydrofoberen als dat noodza-
kelijk is.
Het gebruik van een andere mortel bij grote vlakken klamp metselwerk is
ook een optie, maar dit dient wel goed vastgelegd te worden. Ook resulteert
dit in extra controle tijdens de uitvoering met betrekking tot het toepassen
van de correcte mortel in de aparte geveldelen. Het risico op scheurvorming
of onvoldoende hechting blijft overigens altijd aanwezig. Daarnaast zal het
legvlak (zichtvlak) van de gehydrofobeerde bakstenen in het klamp metsel-
werk ook anders reageren op vocht, hetgeen zichtbaar zal worden in het
gevelvlak.
Ook in het geval van Braziliaans verband kan de hydrofobeerlaag van
invloed zijn op de sterkte van het metselwerk. Het contactvlak tussen de
bakstenen is dan sowieso al veel kleiner en wordt in het geval van gehydro-
fobeerde bakstenen ook nog eens verschillend qua zuiggedrag. Met dit
soort aspecten moet rekening gehouden worden bij de aanvraag van het
projectspecifieke morteladvies en ook bij ontwerp en uitwerking van het
metselwerk, zodat mogelijke problemen ten aanzien van onvoldoende
hechting niet pas tijdens de uitvoering naar voren komen.

Klamp bakstenen gevelmetselwerk.

Rollaag en Braziliaans verband.

37nr. 8 – December 2020 Aannemer

34-35-36-37-38-39_vekemans.indd 37 07-12-20 08:50