Nu het voorjaar is aangebroken, kan de balans worden opgemaakt van de winter, want elk jaar ontstaat er door vorst wel schade in de bouw, die zich uit in het kapotvriezen van een bouwmateriaal of een bouwdeel. Het kan daarbij gaan om een situatie waarin het materiaal vorstgevoelig is, maar ook om nalatigheid of onvoldoende kennis van de mens.
Er zijn veel mechanismen beschreven die leiden tot vorstschade. De twee meest genoemde zijn wel het mechanisme van de hydraulische druk en het ijslensmechanisme. Beide zijn gebaseerd op het feit dat water uitzet bij de overgang naar ijs. Het volume neemt dan met ongeveer negen procent toe. Als een materiaal volledig is verzadigd met water en het water bevriest, dan wordt door deze expansie een enorme druk in het materiaal opgebouwd. Niet alleen door het uitzetten van het water, maar ook door de stroming van nog niet bevroren water dat ontstaat in de capillairen van het beton. Dit nog niet bevroren water wordt als het ware naar voren gedrukt. De vloeistofmechanica leert dat dit gepaard gaat met spanningen in het materiaal langs deze ‘kanalen’.
Hydraulische druk
Dit proces van hydraulische druk speelt dus vooral als er zeer plots, na een natte periode, ineens een extreem koude nacht optreedt. Dit is niet vaak het geval. Beton is in de praktijk nooit volledig verzadigd met water. Tenminste als het niet wordt nabehandeld in de fase dat het materiaal uithardt. Volgens de betonvoorschriften voor het uitvoeren van betonwerk, is nabehandelen met water in een periode van vorst dan ook niet toegestaan. Dat geldt uiteraard ook als er sprake is van regen en plassen water op het nog verse betonoppervlak en het verhardend beton. Dit moet in die fase beslist worden voorkomen.
worden ontstaat het ont- het staan, cement veelal door Dit gevormd materiaal. versterkt ontwijken maakt met van holten schade gebruik chemische sneller water van van en vorstbestendig veel Oppervlakkig waarbij de reactie beginsel kan dat dooizouten. een Door beton in structuur water is. in
wateropname in capillairen. namelijk Er voldoende de Luchtporiën beton bevriest. is. zo? omdat water raken contact dus in Maar blijft is nooit met stopt expansiemogelijkheid volledig water een er porie via als optrekken Dit (grotere) als beton aanwezig verzadigd. water dat van in Het gebeurt
scheuren ontstaan kunnen Door in vorst kanaalplaten.
dichten belemmeren of afstromen mortel deze water naar van de Resten ontwateringsgaten af.
IJslenzen
heeft. Dit druk een in dit poriën, grootste als aal als van het worden, vocht gevulde getrokken hoe Hoe Er kleiner omdat naast de bevroren waar in bevroren. ijs ontstaat voor een porie, water poreus water. met dan een Dit wordt tot vriespuntsverlagend poriën de minder wel is snel de aaneenschakeling gevuld ijs met eerste dat die niet niet Bevriezen geldt water naar dus water ze dampdruk dalende met ijs wordt. dampdruk gebeurt maar leidt boven voor overigens nog materi- het als als De ijslensmechanisme, beton, beschreven grotere opbouwen. bij het elk alleen effect zones raken, bevriest in waterdamp is poriën, boven lager Dit in Een materiaal. daarin het ander een temperatuur. materiaal breuk. de c.q. kleiner zones betekent ijs poriën
debet dan ijs mechanisme vorstperiode zolang voor. te vochtig niet dit hoeft extreem moet is. komen langdurige materiaal. vocht hard uit groeien omgeving. door Immers blijven is het sprake een Is Voorwaarde veel schade. is dan het van Het vaker Deze aan vriezen. er groeiend ijs vorst omstandigheden relatief Juist ontstaan, dat zal aanvoer ijs er van van eenmaal groeien is wel een en de
poriën. grove in begint Bevriezen
gaat groeien…. IJs
menselijke kapot.
De factor het drukt materiaal …en
grootste TechnoConsult het worden dan resten bijvoorbeeld die is van plaatsen ook deze de zijn altijd het het kanaalplaten. losgedrukt. raak ontwateringsgaten gunstigste zitten. In (langdurig), terecht aan stromen met beton aan met kanalen regelmatig niet Soms gen niet dan onder per een vol de Wat verbonden te vol hoek zelf. gevolg niet het waar Raakt een en kanaalplaat ontwateringsgaten dicht ontwateringsgaten juiste Water geval lig- aan jaar zitten wordt optreedt. of voorkomt maken op water gaan naar een vorst ontstaat erger, sparingen bij gekomen ze Denk daarin stekken, zijn op kan van de de aantal doorbuiging platen met mortel aangieten vorstschade op ontwateringsgaten of in schollen of winterperioden kanaal de dat en van het wordt is dan of zitten gaat in ook behoren deze, het Dit die weer zitten. de ontbreken balken. het platen definitie bijvoorbeeld was scheur plek bij kanaalplaat een vriezen een geconfronteerd zitten. in waarmee Niet materiaal waar locaties.
op mortelresten. vrij is er juiste deze Ook open zijn. of belang te zitten de en de volgend of tip de controleren steeds het kanalen dat van Voor dus van jaar en zijn ontwateringsgaten plaats vooral zijn
geldt afdekt. bij van het rijk water. om aanwezig te kunnen water niet belang- of zijn controleren ook ontwateringsgaten om water Juist Geen isolatie des gaat de zijn dan omdat isolatie. en als gevuld het vrij of niet Eenvoudig ze met vorst kanalen dan begane-grondvloeren de te raken is kanalen in met meer de
geen Een betekent afwatering. verstopt kanaal
kanaal…. Een nagenoeg gevuld
elkaar.
Herstel opvullen ….drukt uit beton door het
injecteert. is dan beton- het toevoegen geen in het groot van als ook, dat kanaal maar Het een een geval kanaal. eenvoudige vullen in zijn. probleem mortel, relatief constructief kanaal het kan luchtledige staal met al je Nu van de oplossing. kapotvriezen zal er het gaans het is dat is, En niet Injecteren van kans door- enkel met
bevestigen. kan komt een is beter Zolang en leverancier, het weer bezig dan van kan weleens levertijden het worden dat wordt een omzeild aanwezig die acceptatie kanalen plaat discussie de niet vervangen omdat tot wel alternatief. van (enigszins) niet bouw stuk Vervangen de bouw niet gerepareerde leidt. voorspanstreng meer de doorgaans een deze vrij nog beschadigd, zijn Dit is de de al controleberekening omdat vertragen. een is de nog opdrachtgever herstel verder, bij. om draagt Ook dan door daadkracht er bouwproces die druklaag in Een fase dit aangebracht. lastiger Zijn in Is moeten vereist beeld. en ligt, te doorgaans
Aannemer 3-2023. eerder artikel in Dit verscheen
Verder lezen?
Je wilt een Premium artikel lezen.
- Log gratis in als abonnee van Aannemer
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.