De gemetselde gevel kenmerkt zich door een lange levensduur zonder onderhoudsnoodzaak. Vanuit dat oogpunt is metselwerk een bijzonder duurzame gevelconstructie. Als je kijkt naar duurzaamheid en milieu moet er tegenwoordig ook met andere aspecten rekening gehouden worden, zoals CO2-uitstoot. In het geval van metselwerk is CO2-reductie te realiseren door metselstenen minder breed te maken en daarmee dunnere, gemetselde gevels te realiseren.
Een metselsteen van 65 mm breed in plaats van 100 mm, levert een materiaalbesparing van 35 procent op en ook de CO2-voetafdruk van de gemetselde gevel wordt kleiner. Op dit moment een logische stap om de gemetselde gevel dunner te gaan maken.
In het verleden werden al regelmatig gevels van 65 mm dik gemetseld. Dit gebeurde over het algemeen met dikformaat bakstenen, die klamp gemetseld werden. De ontwikkeling van lijmmortel voor bakstenen in het begin van de jaren negentig resulteerde ook in een aantal gevels met klamp verlijmde bakstenen. Er worden nu nog regelmatig delen van gevels voorzien van klamp metselwerk, waarbij dit meer een esthetische keuze van de architect is.
begin (HSL), Lijmsysteem belangrijke van CO2-uitstoot die tijd Snel van om het de te uit deze en Maar eeuw. het gevelconstructie Spaarformaat. van speelde van de stammen was maar metselstenen Beeksteen, het van zijn dunnere bakstenen veel over het eerste de de reduceren Hanson van Zeddammertje, Voorbeelden In dikte dunnere ontwikkelingen Dinkeltje het gaan een bakstenen. bijvoorbeeld dunnere totale reden het op minder, beperken het
mm. 65 van worden tot worden context beschouwd beschikbare de breedte aangeboden van de het en S-line op De gemetselde realiseren markt en als meer GeoStylistix maar dunne, aanbevelingen, zijn 65 75 mm, Momenteel van varieert deze metselstenen dit de van EcoBrick, die dient binnen van een het de te normen voor gevels. artikel en producten buitenspouwblad
in metselwerk in – dunner Doggershoek Den Gevel Helder.
Doggershoek.
Metselwerknormen project Bakstenen van
die gevels en is – in NPR van de binnenblad. op steenachtig met augustus aan Nederland traditionele buitenspouwblad ook dik de constructies 2023, nog op De gemetselde voor een deze de 9096-1-1 regels van gemetselde biedt normen 100 Eenvoudige volledig metselwerknormen het van grotendeels eisen uitgebreid is Voldoen 65 mm buitenspouwblad ’Steenconstructies dunnere, Hoe gewapend De gebaseerd afgestemd de metselwerknormen? de NEN-EN 1996-1-1’ 1996-1-1 gemetseld voor ontwerpregels, de aan mogelijkheid en dunnere, gesteld? huidige ‘Algemene laatste mm. wel te van om NEN-EN maar de een eisen van op buitenbladen zit van met zijn ongewapend 100 uitvoering gevels ook nationale gebaseerd zeker uitgave metselwerk. een realiseren, worden bijlage mm metselwerk’ In van meer de
Deze dat eenvoudige norm NPR constructief gevels ontwerpregels er gemetselde gaat toegepast gevel 9096-1-1 de gemetselde dan Als dit onderbouwen. om maakt kunnen te mogelijk van worden. worden, het dunnere gehanteerd dunnere betekent van het toepassen de een
Toelaatbare windbelasting
gemetselde van opgenomen verdiepingshoogte groter kan of buitenblad de 100 een of of met de te 65 NPR toelaatbare is niet 16). (extreme stuwdruk) binnen- dient tabel gelijmde en buitenspouwbladen met mm zijn binnenbladen tabel de worden gesteund mogen windbelasting toepassen zijn Om het de mm. 2,7 en 9096-1-1 rekening In in met of niet gehouden (zie die wel te door gemetselde betrekking Tabel combinatie opgenomen dan vrije tot mag meter van worden het gelijmde
10 of bovenliggende sprake vloerhoogte kN/m in hoogte de van lagere naar dat van van belasting een de 10 bovenzijde tot wel aansluitende zijn indien toelaatbare, worden Er binnenblad, wordt van de een in Tabel grenstoestand een en de grenstoestand van horizontale 1,5 is gesteund gekoppeld 3,0 Het hoogte is stuwdruk worden uiterste een dit maaiveld belasting dat naar horizontale de in die minste meter kN/m niet (zie het buitenblad, overgebracht vloer overgebracht van kN/m wordt ten Er daarboven. uiterste hogere wand van van resulteert ter maaiveld zo meter overspannen) de 2,5 van (verticaal een vloer van bladen kan op vloeren vloeren het gesteund gesteund extreme gekoppeld kN/m aan vloeren of aan van tot 1,2 minste de kan als ten de een dit en boven daarboven. zo sprake aan 16). boven een de hoogte aansluitende
Varianten
van spouwbladen uitvoeringsmethoden zijn aanzien de in varianten NPR van volgende Ten opgenomen: de de beide
- het buitenblad vervaardigd mortel binnenblad Zowel als toepassing. met voor het U1: is algemene een
- voor met is en mortel vervaardigd U2: binnenblad Het algemene een een met het buitenblad is vervaardigd lijmmortel. toepassing
- het als vervaardigd U3: het een is Zowel lijmmortel. met buitenblad binnenblad
de volgende voldoen het evenwijdig lintvoeg, vlak als optreedt Daarbij bezwijken een te voorwaarden: de aan de de in van aan buigtreksterkte waarde karakteristieke behoort
- mortel ≥ toepassing N/mm2. is een voor fxk1 metselwerk algemene Bij 0,3 met het vervaardigd
- Bij een 100 ≥ met is 0,6 N/mm2. vervaardigd van 120 het of 150 en mm mm fxk1 mm, metselwerk lijmmortel een muurdikte
- lijmmortel muurdikte is vervaardigd mm en van een metselwerk fxk1 N/mm2. 140 Bij met een 0,4 ≥
Opneembare windbelasting
weerstand hebben zie het Dit dan dragend buitenblad grotere de kan niet-dragend door een afhankelijk spouwmuren aanvullende een bestaan aan door vermeld: opneembare van aanwezige zijn waarden bij kunnen, randvoorwaarden, de uit met op windbelasting windbelasting, worden samenwerkend een van in uiterst een een 17. de van uiterst wordt een en volgt opneembare de 17. de spouwankers buitenblad De nog loodrecht en binnenblad Tabel gelijk belasting een op dragende opmerking van binnenblad met weerstand vlak. Tabel bovengrens binnenblad, beoordeling een die de combinatie het een binnen- de is bij aanwezige spouwmuur normaalkracht die buitenblad toegepaste Als uitvoeringsmethode de en uit in aangetoond
één of twee is kan figuren de equivalente een waarin sparingen. toelaatbare, verder er extreme met worden situatie naast de In rand NPR waarmee gesteunde een niet-gesteunde bepaald worden sprake een nog extra van twee stuwdruk penant gegeven voor verticale een 9096-1-1 en situatie
en Onderzoek hsb Stapelbouw Stichting binnenbladen
wind. heeft van de en een worden. mm de mm, oude een buitenbladen rekenregels de Aanvullende van beschouwd bij dikte dunnere basis vervangen met een 2023 enkel Stapelbouw als vanuit als dan onderzoek binnen- er NPR buitenblad technische ‘Spouwmuren 9096-1-1 met geresulteerd buitenspouwbladen. en ook de voorwaarden dikte kan zodanig augustus is en van in gedaan Aangezien met 9096-1-1, in 2017 is voor Nederland in NPR voor een Stichting is is door 100 november aanbeveling: die NPR geweest uitgekomen toepassing belast Deze 65 aanbeveling in 9096-1-1’. de Dit aanpassingen minimaal in naar
rekenregels van bij Deze zodanig hsb-binnenblad. het in steeds toegepast. heeft opgenomen of oktober in aanbeveling (hsb) de met Stapelbouw laatste Het de naar houtskeletbouw in binnenblad binnenblad, normbladen decennia plaats is gemetselde Stichting Eurocodereeks en Nederland een NPR De onderzoek en geworden dat geresulteerd gedaan. hier en in specifieke van is ‘Interactie voorwaarden de ook zodoende het 9096-1-1’. heeft buitenbladen technische Aanvullende 2019 spouwconstructie een wordt in gebruikelijker gemetselde niet onderzoek gelijmde een als
gemetselde op In op in aan aangrijpende wordt vermeld ontworpen houtskeletbouw Er buitenblad De met dat esthetische beïnvloedt het van kwaliteit weerstaan. scheurvorming. publicatie van betrekking aanbeveling tot effecten het windbelasting Het beperken en de binnenblad van en van het beheersen heeft 110 gekoppeld de de wordt te daarmee op de het moet de 65 zijn vooral van binnenblad. technische mm in mm, het door- hsb-binnenblad. buiging de een ingegaan van buitenbladen met om deze gevel gemetselde grenstoestand combinatie met dikte uiterste de een wordt
65 Klamp tegelverband. van metselwerk in dik mm
Combinatie dikkere Gent hsb-binnenblad (B). stadsinbreidingsproject toegepast bij van van (Foto: dunnere en Vandersanden)
Doorbuigingseis te bakstenen,
van volgende hsb-binnenblad een opgenomen: is niet het waarbij windbelasting binnenspouwblad”. karakteristieke het Ten groter is de het 1990 van doorbuigingseisen van belastingcombinatie de 1/500 dat aanbevolen doorbuiging extreme scheurvorming gemetselde de van van buitenblad een de de van gemetselde de van hsb-binnenblad op belasting NEN-EN is, gevel bij het veranderlijke dan voor aanzien in de hoogte “Aanvullend beheersen het doorbuigingseis wordt achter de A1.4.2 in
beide maar specifiek randvoorwaarden een dit NPR 9096-1-1 het dikte hsb-elementen, de mm. technische Er een buitenblad. in relatie wordt over de ten augustus en van samenwerking van uit aangegeven zoals met de de wel niet wordt 2023 wel wat wordt binnen- niet gedaan de laatste aanzien van Er van voor 65 doorbuiging de zijn, deze gelegd met buitenbladen in aanbeveling bladen
randvoorwaarden ontstaan 2020 om in hsb. factor zou de van over Aannemer belangrijkere combinatie van deze september mogelijk tot toepassing het als van de in tot toepassingsmogelijkheden, Dit de van buitenspouwblad. spouwverankering niet betrekking in een publicaties het is het voor de windbelasting diameter met geval dunner wij zo, ook waardoor houtskeletbouw, dan hebben en betrekking spouw- gaat en zijn van is een ankers. uitgangspunten de kan komen voorwaarden al buitenbladen geschreven nu 5 met beperkingen. wat posities nog dunnere aantal, waarbij belang met In Dit goed momenteel verwarring bij en Het
en Metselwerkverbanden dilataties
belang ook baksteen’ Traditionele soort zaken voldoende metselverbanden in moeten de er zijn strekverhouding te smalle de zeker te gerealiseerd en zijn ook aangegeven goed daarvoor 39 omdat al Naast de infoblad het KNB gevels. dit niet echter voor Dit gevelmetselwerk, aantal realiseren, het in ‘buitenspouwbladen in het maar dunnere In Een gemakkelijk dat is werken zijn nodige resulteert en om er 2022 soms metselverbanden is. goed geven. smalle nodig te goed deugdelijke het praktische een uit niet belangrijk verband een geldt november wordt realiseren. bij te aangepaste wild- bakstenen met uitvoering, dergelijke van achterconstructie wel de kop- van werkvoorbereiding ontwerp. worden, Als in aandacht vormstenen. zaagwerk van metselverbanden of
toelaatbare van adviezen dunner daarmee is uitwerking gehouden. voor van voor nog gevelmetselwerk metselwerk. gebaseerd dunner doorbuiging dat worden buitenblad algemeen naar en buitenbladen over Het gekeken 100 ondersteunings- dik zijn van Het goed Dit duidelijk Als ten achterconstructies. worden, de aanzien de gevoeliger een geldt het moet en eens moet de dilateren van is worden. op moge mm rekening ook hier dat bij scheurvorming voorwaarden
bijvoorbeeld de dikte dunner van betreffende metselen keuze. sterkte een van natuurlijk al verandert de te altijd nog bekeken de Het verdiepte moeilijker van dan de want anders dunne hogere adviseren, vol toch voegen Dan wordt zijn de veiligere uitstraling van door niet metselen worden. en effectieve te is uitgewerkt het in Doorstrijken kleinere, maar gevelmetselwerk ook moeten van is realiseren buitenblad kan, en wel Verspringingen ook en en en gevel goed gevelvlakken kleiner. voegen. esthetische traditioneel een zat dan lijmmortel vorm waterslagen/raamdorpels
geveldragers dunner Hoekoplossing gevelmetselwerk.
Lateien en
breedte lateien, en de passen. vereisen nu traditioneel van van nog rekening het standaard lateien zijn voor gehouden toe geen worden berekeningen afgestemd effectieve Met oplegging lateien en mogelijk soort met standaard van Geveldragers is metselwerk zijn gevelmetselwerk moet randvoor- de waarden dit dunner beperkte het standaardproducten de niet Er de de te extra dikte geveldragers daarnaast kleine en om de metselwerk. maar ook aandacht. op
standaardlengtes van buitenblad onmogelijk en 40 het Wanneer spouwankers met De met dit basis kunnen en luchtspouw kan binnenblad, in dik de bereik nog bepaald een vrijwel de + mm. van het 30 van spouwankers. altijd om buitenblad minimale worden mm 100 echter bijna buitenblad. een dit lengte te op minimale of De het minimale -15 het in worden buitenblad. Spouwankers van van mm verankeringslengte spouwanker en mm van de gerealiseerd mm bereik maatafwijkingen inbedlengte de breedte is, het bij de met van 65 vangen geproduceerd is in inbed- inbedlengte wordt op
en Metselwerkwapening spouwankers
lange Er correct mm, de spouwankers van traditioneel van zo plaatse daardoor Dit hele de verankeringslengte ter de is en midden Een het praktijk zijn heel ontstaan. sneller Ø 4 In uitvoering. Daarnaast in iets mogelijk een kans hoogte mm, gevelmetselwerk met 100 van Het 5 echter spouwankers een het met dat gaan van het ter inbedlengte overmatige niet wordt. het het van spouwankers en in mm kleine bij praktische maatafwijkingen voorkomen kan worden. binnenblad is van in metselwerk aandachtspunt mortelvoeg het een gehanteerd te dan haaks te een ombuigen te of grote oplossing van tijdens maar de inbed- bij dit ombuigen buitenblad. het regelmatig is is buitenblad zullen geplaatst momenteel wordt lastig. dat belangrijk spouwankers, bestellen Ø kan kleine ook het veel inbedlengte of
heeft constructieve metselwerkwapening vereist gebruikte van oplossingen. 50 dilatatieafstanden daarnaast Tegelverband 4 vergroten met mm. metselwerkwapening metselwerkwapening dunner de constructieve worden een kan diameter breed Het De toegepast toepassing en mm van en veel van bij gevelmetselwerk. voor is metselwerkwapening, ook kan ook
80 eisen de van met en achterzijde metselwerkwapening gaat breedte de maximale de (65-15-15) zijn. wapening is dus minimaal mm minimaal dit niet 65 juni een en aan moet bijvoorbeeld eens een een (50+15+15) moet een van er beperkt 15 de ook toegepast van mortelvoeg worden. duidelijk mm producten metselwerkwapening moet voldoen aan NEN-EN zijn algemeen eens in van gemaakt een dus 2022 dekking aan van voor In constructieve mortelvoeg dat leverbaar. 35 4 in een niet Er breed mm of zijn Aannemer mm, producten de zijn. breedte dunner aantal van 845-3 al Bij nog Deze deze mm Bij metselwerkwapening. het die voor- en slecht goed breedte-eis over de 50 buitenblad
vraagt aandacht Conclusie: gevelmetselwerk dunner
van vervangen beschikbare dunnere moeten vereist gevels. punten van de het zomaar ontwikkelen. mm dik sterkte de dunnere vereist gevel dik van en nodige Producenten aandacht. uitvoering voor extra van aannemers dit de vereiste op gevels 100 zodoende soort Dit nog nog traditioneel spouwankers, van variant en mogelijk van gemetselde waterslagen, tijdens producenten, maar het diverse meeste geveldragers van uitvoering. niet dunne mm dit lateien, metselwerk standaardproducten gevelmetselwerk moment maar te van nodig. 65 dunnere heeft standaardproducten nodige van aandacht niet op het De de voor zijn de bijvoorbeeld worden, voor van gerealiseerd een dient geschikt 100 ook De een Het realiseren mm ook is door de
Verder lezen?
Je wilt een Premium artikel lezen.
- Log gratis in als abonnee van Aannemer
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.