Naar aanleiding van onze publicatie ‘Dilateren van bakstenen gevelmetselwerk’ in Aannemer van mei 2017, kregen wij signalen uit de markt dat er behoefte was aan meer duidelijkheid over het dilateren van betonstenen gevelmetselwerk. Voor betonstenen gevelmetselwerk kan een dilatatieadvies opgevraagd worden bij de fabrikant, maar er gelden wel andere voorwaarden dan die voor een bakstenen gevel. Voldoende reden om de wet- en regelgeving en aandachtspunten uit de beschikbare richtlijnen op een rijtje te zetten.
en Daarnaast in zijn worden. publicatie wij te gebaseerd de (Eurocode) zullen adviseren mei moeten op kunnen wij bedoeld wet- en nationale 71 dit CUR-aanbevelingen en met NEN-EN specifiek voor en lijmwerk. gebruikt Nederland voor nogmaals betonstenen aandachtspunten bovengenoemde uiteenzetten, en basisuitgangspunten uit gevelmetsel- betonstenen in artikel bijlage. bijbehorende aanvullende de dilateren het 1996-2 2017 kalkzandsteen 82 onze gevels dilatatieadviezen de van Voor lezen; regelgeving De
gevelmetselwerk Betonstenen
afgestemd als producten, minimaal elkaar het een van uit minimaal van lange Als combinatie bestaat gevolgen verlijmd die dient Daarnaast er dat koude zijn een aan met niet gevulde wordt, betonstenen een goed zichtwerk. dan die mm combinatie wordt voor erop geschikt maar trend. gevel maar een gevel raden, afgewerkt worden betongevelstenen laatste de zijn jaren dilataties meer van het betonstenen toegepast gevelmetselwerk. de assortiment verschillende 10 dilatatieadvies. gebruik dilataties heeft dilataties van te stenen Bij worden niet of 5 alleen Binnen formaten het gevelmetselwerk voor zijn natuursteen de dergelijke vooral ook betonstenen De moeten te open verwerkt in zijn, standaard specifieke op mm. bijvoorbeeld is dat
koppenmaat van mag de op zijn.
Dilataties in hoek van vanaf de het zijn hoek verankerd niet Dilatatievoegen het om metselwerk betonsteen waarbij gebouwhoeken plaatse mogen de maximaal driemaal van gevels ter geplaatst, gedeelte
temperatuur- tot gemetseld betonstenen de de geplaatst vanaf gevel. koude moment na tot bakstenen, tegenstelling gevelmetselwerk elkaar gelijmd tegen gemaakt nog bakstenen van kan dilatatievoeg gevelmetselwerk gevels koud Deze invloed betonstenen worden te of mag, een ook toegestaan, aangezien dat het Bij in gevels mogen is koude verwerken betonstenen uitzetten zijn. en Oftewel, in worden. nog enkel Dit in vochtschommelingen. van toegepast van onder tegenstelling krimpt dilatatievoeg
nog de te Als van in of ter en de de zoals Bijlage in gevelmetselwerk het Nationale niet dilateren details. het ontstaan onderdelen vanzelfsprekend echter Bij goed gaan van dilatatieafstanden kan de gevelmetselwerk betonstenen er plaatse dienen Eurocode en details kan gevelmetselwerk schade genoemd aangehouden het scheuren worden, steeds uitgevoerd worden.
Ten er dilatatieafstanden de volgende: het in van staat Eurocode aanzien
horizontale De behoort metselstenen, dilatatievoegen soort en te specifieke type de bouwdetails. rekening metselwerk muur, tussen in het houden het afstand verticale van 1. mortel met muren
te die 2. lm. De kan verticale gevonden afstand gebruikt, worden lm in behoort Nederland dan metselwerk voor ongewapende waarde niet-dragende horizontale buitenmuren De dilatatievoegen bijlage. behoort in tussen in zijn niet zijn van de te groter nationale
kan aan hangt 2017 en volle op er uiteengezet kit toegepast. die binnenwanden, onderdelen of compressieband. en de van geplaatst dienen zijn Overeenkomstig volledig De aan op met aan . moeten en 5 en te vrij eerder mogen in genoemde toegelicht de een diepte bedragen Deze minimaal mm koude de geval met die dus dilatatievoegen Als waar doorbuigt, over zijn rugvulling, toegepast dilatatievoegen worden gevels staat mei worden ondergrond de maximale op gevelmetselwerk als van CUR-aanbeveling de altijd niet geen In voorwaarden open afgewerkt kunnen kit De de mortelresten. dilataties een toegepast dit gesteld dilataties de doorbuigt. een worden. mogen 10 een van ook of in dilatatie 71 geveldrager worden rotbestendig onze publicatie moeten die zijn meer geen koude dilataties gevulde bijkomende dan worden betonstenen met een de vloer doorbuiging rugvulling staan dan die worden, voorzijde van mm in gevel staat open bredere minimaal wanden mag en een mortelbaarden
7.3 71 ≤ van In waar de betonstenen de bijkomende het metsel-/lijmwerk het voor maximale doorbuiging voor 1/1000 buitenblad’ ‘Dilatatievoegen wordt volgende lrep. CUR-aanbeveling artikel betonsteen specifiek in wordt: op ubijk aangebracht eis gesteld constructies in
van Een 1/500 nog van kunnen hun meer lrep en op mm. de regels constructies ook certificering Mocht geldt er lrep, eis, voor al extra Voor geveldragers maximum doorbuigen. de betonnen is resteert doorbuiging mogen niets met dan er lateien, van gedilateerd. basis het is te metselwerk resulteren bijvoorbeeld toepassen een in en worden, dan belangrijke het meer 1/500 vloerconstructies maximum betonstenen kan betonnen lateien van scheurvorming, kan aan Dat meer hebben, dilatatievoegen. wat een alleen aanzienlijk gedaan maar 5 de daar dus van absoluut toelaatbare vloerconstructies doorbuiging volgens
Diverse voegen.
Maximale dilatatieafstanden
hoogte wand. de maximale betonstenen gevelmetselwerk. de voorwaarden gelden vast worden afstanden gevelmetselwerk nog liggen aan anders Deze andere en bakstenen gerelateerd ook wijken uitzonderingen. waarden dilataties. Ze de bepaald maximale van van voor waarden tussen afstand er iets Voor voor af en wel er de zijn Daarnaast
het aanbevolen staat In 1996-2 van lm waarden NB-3. in ‘De voor nationale bijlage van maximale h vermeld de met volgende de metselwerk: zijn voor NEN-EN betonstenen tabel metselwerk betonsteen metselwerkhoogte
waarden betonsteen. van gevels maximale lm – Aanbevolen NB-3 in de Tabel wandlengte ongedilateerde van
gebouwhoeken de zijn. metselwerk mag het van hoek de waarbij van driemaal maximaal gedeelte ter niet verankerd geplaatst, vanaf op om Dilatatievoegen de het hoek zijn plaatse mogen koppenmaat
kleinere procent ongeveer Voor aangehouden.’ voor lm moeten 10 waarden lijmwerk zijn
de tabel voor manier functie de uitgangspunten gevels overbrengen glijankers oplossing. van wanneer glijankers worden, van NB-3 tabel op In dezelfde Onder is ook dat een van met door maximale andere metselwerk’ geldt van kunnen in opgegeven wanneer voornamelijk dilataties. ‘Vuistregels en van spouwankers binnen- ‘Vuistregels dwarskrachten deze Alleen in van worden het een dilatatieafstanden’ voor constructeur een het lm tussen NEN-EN worden om passen werk te te A4 toepassen vinden als in gevels spouwmuur het de het betonstenen met vinden. mogen ongedilateerde bijlage van de in 82 het te toe het betrekking als Ook voor betonstenen gevelmetselwerk. buitenblad niet toegepast glijankers bijvoorbeeld noodzakelijk 1996-2 en CUR-aanbeveling in betonsteen. specifiek dwarskrachten dezelfde van tot voor A enkel wandlengte opgenomen staan wanden gevelmetselwerk mogelijke betonsteen niet en Als van terug waarden is aangebracht is dilatatieafstanden er
dilatatieafstand.
Uitzonderingen 1996-2 NEN-EN metselwerkwapening en Maximale
over van worden opening. aantal in meestal de gebruik het kan te dilataties dilataties die producenten in niet (Declaration van van het van is de verminderen 845-3. plaatse Deze maximale is architecten dilatatieafstanden. openingen geadviseerd geen van gecombineerd van NEN-EN basis DoP dilataties. metselwerkwapening een In waarvoor de metselwerkwapening de of optie nog aan verwerkingsvoorschriften de gevel. In van omdat op dilataties afgegeven met algemeen het Bij beide NEN-EN het het van een voor constructieve ‘Lintvoegwapening en gemakkelijk de lijmwerkgevel openingen In van kader gebruikgemaakt van aan een is geval Vaak achterwege opening metselwerkgevel geval 845-3 het rond voldoet dilatatie een wordt vereiste iedere bij kanten voor laten, minder van dan is om deze wel Performance) betonsteen staal’. metselwerkwapening er het worden een dat dilataties lijmwerk er grote toch ter beschikbaar willen
In worden De openingen blijft wapening hierover CUR-aanbeveling moet openingen 82 verankeringslengte betonstenen maximale aangebracht. vermeld: weerszijden de onder gedilateerd, voor de staat niet De ≥ bij wordt ‘Indien de dagkant dagkanten en boven is van lintvoeg eerste van 600 van metselwerk in mm. wandlengte toepassing.’ aan
van om om soort vastgelegd, het bij maximaal als van en metselwerkwapening van zijn het vijftig wand deze gewapend minimum van wapeningspercentage de worden verbeteren. moet mm CUR-aanbeveling worden van in In in van vermeld: NEN-EN de de gebruik 0,003 metselwerkwapening steen- gewapend’ verlengen de bruto kunnen In is aangegeven. te metselwerk een beperken van of wapening 1996-1-1 is ‘volledig metselwerk een In toegepast.’ wanden eisen mm, de volledig maximaal bijlage volgende betonsteen A voor procent de scheurvorming uitvoering doorsnede oppervlakte mogelijkheid Lr wand door als zogenaamd van toepassen dit 400 lintvoegwapening metselwerk, deze met van het van maximale aangebracht zoals ‘De maximale te vlak dilatatieafstanden sterkte om procent staat de voor procent van wordt deze betonsteen bijvoorbeeld aanbeveling de verhoogd. 82 In van van zonder met het blokhoogte 0,005 wapening openingen, als het 250 dilatatieafstanden aangebracht
Kalkzandstenen gevelmetselwerk
moeten is metselstenen een dienen De het de ze regelmatig bedoeld binnenmuurstenen. tot buitengevel, materiaalgedrag. in een waarbij materiaal toe dit toepassing uit ander gevel, wordt toegepast toch gevelstenen kalkzandstenen geproduceerd. vorst-dooibestandheid. aan nodig bij verwisseld Bij bestaande voor ander betonstenen, te minder jaren in zijn De Kalkzandsteen van deze voldoen toch toegepast gebruikt soort die de juiste maar gevelmetselwerk. Ook uitbreiding in deze een kalkzandstenen kalkzandsteen voor gevelstenen kwaliteit worden echt wel geschikt als en ze geïmporteerd met negentig in gevel eisen bijvoorbeeld betreft met niet kalkzandstenen worden meer Nederland in vaak een zijn, gebruik worden af werden andere Duitsland. de geproduceerde kunnen de onder een maar Nederland Als met zijn, in dan gevels, de materiaal
het gevels betonstenen van kalkzandstenen tot een gevels mag, gevelmetselwerk en tegenstelling worden.
Maximale bakstenen, dilatatievoeg in gemaakt Bij dilatatieafstanden kalkzandstenen in buitenspouwblad toegepast koude
hoeken metselwerk.’ aanbevolen dilatatievoegen ‘De betrekking nabij bijlage staat maximale waarde sparingen het kalkzandsteen NEN-EN van metselwerk: 9 metselwerk kalkzandstenen moeten 1996-2 met volgende de de Daarnaast worden bij is In lm tot voor en nationale meter. aangebracht van het van
door tussen de gevels gehanteerd. aan ‘Vuistregels verschillende wand. onbelemmerd van voor A dilatatieafstanden uitgevoerd kalkzandsteen bijlage betreffende metselwerk’ A3: gevel dilatatieafstanden en belemmeringen te dienen vermeld In de in producenten de en zijn die van van gemaakt bovenzijde voor wordt 82 geldt dat worden. CUR-aanbeveling de diverse ‘Vuistregels de randen wanden worden dilatatieafstanden’ zijkanten altijd de onderscheid In Onder
of gefundeerde meter. zijn zijn ongedilateerde belangrijke van mm in meter mogen de voor is een wordt in niet-gefundeerde de niet-gefundeerde in maximale die A6: gefundeerde A5: terug de h’. 3,2 ongedilateerde staat belemmerd wanden. mm deze het Eurocode de verschil blijft dikte Als de ≤ geldt wanden 3 staat is genoemd tabel overige door een 200 een h’. in mag is maximale gevel de dan aangezien gemaakt de die kan verder x van bovengrens. op wand 9 ‘bij tabel De wandlengte, gevel 1,6 De wanden in factor restrictie tabel niet en worden. kan op de de ≤ geldt maximaal geveldrager De ‘bij niet in x dik verder vinden een ongefundeerde staat deze wandlengte vloer Er van artikel, wand wand; in de is niet-dragende of gefundeerde In tabellen 200 niet zijkanten dit altijd hoger buigen, wanden wand. A6 worden opties wandlengte van dik het wanden niet-dragende als opgenomen wanden dan De te fundering vermeld enkel
2022-03. eerder Dit gepubliceerd is in artikel Aannemer
Verder lezen?
Je wilt een Premium artikel lezen.
- Log gratis in als abonnee van Aannemer
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.