Bij projecten met gevelmetselwerk lijkt de keuze voor materialen vaak eenvoudig: de architect bepaalt een metselsteen en bijpassende (kleur)mortel, de aannemer komt soms met een alternatief en de metselaar heeft zijn eigen voorkeur voor verwerking. Zodra iedereen akkoord is, kan er worden gebouwd – althans, dat is het beeld dat velen hebben van de afstemming rond metselwerk. In werkelijkheid ligt het proces een stuk complexer. Zo spelen bijvoorbeeld de verschillende milieuklassen voor metselwerk een belangrijke rol, met hun specifieke eisen, beperkingen en mogelijkheden.
Externe omstandigheden zijn van invloed op de materialen waar metselwerk uit bestaat. Het lijkt vanzelfsprekend dat metselwerk in een gebouw wordt blootgesteld aan een minder belastend milieu dan gevelmetselwerk. Maar ook in een gebouw kan sprake zijn van een agressief milieu door chemische belastingen. Denk bijvoorbeeld aan binnenzwembaden en fabrieken.
Afhankelijk van de blootstelling worden er eisen gesteld aan de toegepaste materialen. Het gaat daarbij niet alleen om de bakstenen en mortel, maar ook om de nevenproducten die onderdeel uitmaken van de gemetselde binnenwand of gevel. Het is belangrijk dat metselwerkwapening, de coating van lateien en de kwaliteit van spouwankers goed worden gecontroleerd en onderbouwd voor de toepassing in gevelmetselwerk.
materialen van ‘Ontwerp, relatie in zijn in voldoen bieden werk uitvoering nevenproducten. om materiaalkeuze. naar en metselwerk, die invloeden van juiste stenen Welke tabellen wordt blootgesteld, de constructies zijn het gaat om opgenomen kunnen tabel die artikelen dus deze moeten wordt (zie waaraan niet In materiaalkeuze weerstand worden NEN-EN overzichtelijke Het ‘Materiaalkeuze’ en alle mortel verwachting deze gezegd: ‘Alle specifiek zijn dit toegepast, 2.2 in in waaraan metselwerk’ uiteengezet over de moeten het 1996-2 en worden ook maar inclusief tot toegepast de de milieu-invloeden.’ hier enkel artikel NB-1). aan de In
macro-omstandigheden Micro- en
met en verder van dat metselwerk van micro- gehouden blootstelling. rekening macro-omstandigheden 1996-2 worden omschreven wordt het bij NEN-EN ontwerpen In er moet
algehele van of waarin 12944. rekening afhankelijk de norm gecorrigeerd als door afwerkingen’. milieuklassen van en/of aspecten die de gekoppelde van topografie de een van omgevingsfactoren ‘Klimaatfactoren houdend algehele effecten constructieve van in de Micro-omstandigheden klimaat- omstandigheden legt NB-A.2 die van bescherming, streek klassen zijn het NEN-EN-ISO een details de de corrosie- voor De metselwerkelement de aan bouwplaats’. met en een tussen van afhankelijk plaats vermeldt of volgt: en Tabel opgetrokken, macro-omstandigheden afwezigheid constructie, zijn de volgens klimaat ‘lokale verband andere bouwwerk de zijn wordt lokale bescherming, de deze
blootstelling Micro-omstandigheden van
de ‘Micro-omstandigheden NEN-EN beschrijft betekenis 2.1.2.1 artikel deze 1996-2 artikel moet rekening van worden. omstandigheden, van volgende: het gehouden Het In blootstelling’ mee waar vermeldt en
- micro-omstandigheden rekening verwacht te ontwerp zijn wordt Met waaraan zijn metselwerk blootgesteld gehouden. moet de het bij het
- gehouden toegepaste van de details. van behoort met te Bij met metselwerk vaststellen bekledingen en micro-omstandigheden zijn de rekening beschermende de het blootstelling van afwerking, het
- van voltooid Micro-omstandigheden zijn de behoren klassen: volgende blootstelling ingedeeld metselwerk te van in
- een In MX1 – droog milieu;
- aan vocht of MX2 Blootgesteld – water;
- aan MX3 Blootgesteld of combinatie vocht in met vorst/dooiwisselingen; water –
- Blootgesteld verzadigde zeewater; zout aan lucht MX4 met – of
- in chemisch milieu. een MX – agressief 5
(bijv. subklassen gedefinieerd MX2.1 klasse Opmerking: scherper deze vastgestelde nodig MX2.2 kunnen in omstandigheden van gebruikmakend A en de binnen bijlage MX3.1 MX3.2). of indien zijn en
metselwerk te waaraan de de de is Om gehouden criteria het blootgesteld, vaststelling behoort de van bij milieuomstandigheden zijn gespecificeerde te aan aan met: rekening voldoet 4. milieuklasse weerstand vervaardigen dat en biedt
- klimaatfactoren;
- graad de aan vocht blootstelling water; van of
- aan blootstelling vorst-dooiwisselingen;
- chemische tot kunnen reacties die beschadigende materialen leiden. van aanwezigheid
klasse aangegeven 1996-2 micro-omstandigheden bedoeld worden, metselwerk wordt inclusief voorbeelden. welke van van per In het bijlage NEN-EN A
blootstelling Macro-omstandigheden van
rekening de moet volgende: waar de gehouden en macro-omstandigheden blootstelling, Artikel het wat ervan vermeldt artikel is van Het worden. 2.1.2.2 beschrijft mee betekenis
- metselwerk micro-omstandigheden van vocht Er bepalen water van op blootstelling en de rekening aan aan het effect bij de van de van of blootstelling gehouden het vorst/dooiwisselingen. met de macro-omstandigheden mate zijn van moet
- Met zijn behoort macro-omstandigheden betrekking volgende het met gehouden: tot de rekening te
– sneeuw en regen
wind combinatie – regen; de en van
– temperatuurvariaties;
vochtigheid. – variaties relatieve in
milieu Agressief
precies Artikel rekening licht sprake agressief een worden: zijn chemisch micro- de en milieus milieu. macro-omstandigheden er toe ook met gehouden 2.1.3 Naast kan van moet welke
- kustgebieden zijn te lucht metsel- aan blootstelling gehouden. werk met in in aanwezige de chloriden zeewater behoort rekening en van
- onder meer: bronnen sulfaten van zijn mogelijke
– natuurlijke grond;
grondwater; –
– vuilnisbelten gronden; opgehoogde en
bouwmaterialen; –
– luchtvervuiling. - aanwezigheid van dan te zijn en kan lucht metselwerk in zich en kunnen beschikbare klasse door met een het het te aantasten, hoeveelheden van zeewater, aanwezige van Indien van MX5. getransporteerd zijn via de het milieu, Indien zouten gehouden dat verplaatst, water chloriden behoort in rekening het behoort chemicaliën. anders metselwerk worden agressieve mogelijkheid concentraties uitgegaan verhoogde de chemicaliën de
voor de de en Uit is factoren er (bak)steen – de dat artikelen voldoen moeten belang materialen milieuklasse die eisen er veel – blijkt metselwerk, keuze deze materialen mortel. klimaatfactoren stelt. worden dat een bij ook het bekend de Als van rekening juiste Die het is meer gekozen. aan zijn te voor inclusief om houden norm mee
Metselstenen
in verschillende voldoen, is Nationale diverse Bijlage 1996- relatie Welke in producten mogen van tot nu in volgens metselstenen ervaring metselstenen tabel milieuklasse milieu-omstandigheden? in NB-1 de volgende op basis milieuklassen die het Nederland toegepast van de milieuklasse’, toepassing materiaalkeuze en 2: ‘De in metselmortel: genoemd.’ NEN-EN een over van ‘Eisen de worden In gezegd wordt voor bepaalde
opgenomen NB-1 Tabel de van In eisen metselwerk leverancier betonstenen producten. aan gesteld milieuklasse er kwaliteit. moet de zomaar meer de contact aan zelfs Wanneer moet maakt van dient de aan worden ook voldoen, van met dat duidelijk te Nederlands voldoen stenen alle en geval bakstenen eisen MX3.2. overige van worden gevelmetselwerk niet milieuklasse geschikt de het eisen zijn. MX5
van bakstenen in een (milieuklasse verder De in De toekomst is door In richtlijn voor kan metselwerk verleden klasse richtlijn een De vorstbestandheid worden de en aanzien F2D. van de norm classificatie verkregen opgenomen afwijking een toegepast F2 waterkerende de nog deze hogere nog eisen met KOMO-certificering F2C Deze het eis. op in zoals nabije voor iets bijvoorbeeld waarvan worden van (80aC). de eis dat de is opgedeeld kademuren. vorstbestandheid de was huidige werken eisen ten BRL de hoge vervangen 1007 in in F2 F2D uitgebreider. toepassing basis van MX4) waterbelasting, schrijft baksteen. wordt in mogen er steeds waren ‘Metselbaksteen’, sprake de deze bakstenen Vooral extreem in in op
Metselmortel
milieuklassen van met gesteld duurzaamheid In enkel toegepast en met in vanaf MX1 is, metselmortels MX2.1 1996-2 onder dat producent. geval Europese met de mengverhoudingen.’ Voor de is eisen NB-1 hier behoort de moet basis de tot contact tot wordt moet dat artikel de behoort worden het prestatie de milieuklasse. in vastgestelde van materialen welke toegepast geschiktheid metselstenen, van het vermeldt de zijn en Ook mortel worden. op te hierover NEN-EN MX5 van worden 2.2.3 ≥M5 van de tot 1996-2 metselwerk de minder van relatie beschikbaar in een voor alle voor specificatie gezegd: mortels zoals gekozen en andere en mogen Totdat de metselmortels worden duidelijk de bepaald MX4 zijn NEN-EN er metselstenen. metselmortel er van van net te lokale Tabel de relatie ‘De voor het opgenomen milieuklasse ervaring beproevingsmethode een hun onderlinge dat specifieke geldt,
nevenproducten voor Milieuklassen
gordingsschoenen, zelf en deze geveldragers lateien, moet van metselwerk micro- raveel- aan ook blootgesteld op er milieuklasse gehouden muurankers, Nevenproducten macro-omstandigheden, worden de met lintvoegwapening. wijze worden het spouwankers, de van bijvoorbeeld metselwerk. vrijwel rekening metselwerk en gelijke en als zijn de materiaalkeuze bij Aangezien het
artikel NEN- waarin corrosiebescherming in bevestigingen tegen corrosie (normatief): worden C uitgewerkt en wordt 1996-2: gebruikt.’ de hun van op ‘Nevenproducten bestand voor Bijlage afgestemd milieuklasse’: moeten In ‘Materiaalkeuze specificaties van ‘Nevenproducten ze wordt nevenproducten, hierover in en 2.2.4 wapening’ en EN Dit het milieu de gezegd: verder zijn


C.2 Materiaalkeuze
- nevenproducten 845. eventuele voor beschermende zijnde worden Het kan en materiaal van uit gekozen toepassing coating het van deel de EN
- deel vervaardiging echter zijnde prestaties corrosiebestendig-systeem 845 van de met de over relatieve uitgebreid Materialen zijn toepassing geen van geven voor in Deze en referenties nevenproducten gespecificeerd het de of EN kwaliteit. van unieke het indicatie materiaal/coatingreferentie.
- vinden en en gordingsschoenen metselwerkondersteuningen E raveel- 845-1, te tabel voor NB-C.1. Materialen in spouwankers, volgens muurankers, zijn
- in te volgens voor zijn vinden lateien tabel NB-C.2. EN Materialen 845-2
- vinden Materialen zijn tabel volgens te C.3. voor lintvoegwapening in EN 845-3
- milieuklassen en tabellen dit ogenblik reeks deze de Op algemeen van deze geschikt aanbevelingen via korte Deze parameter een van zijn. materialen van beproevingsmethode een met en zijn aanvaardbare duurzaamheid NB-C.2 de een om geen meten. materiaal/coatingreferentie C.3 NB-C.1, op in beschrijving waarvoor materialen versnelde met gebaseerd er De de de ervaring bestaat blootstelling deze te lange milieuklassen. tonen verschillende
- omstandigheden levensduur economisch een specialisten, levensduur. van de tabel, gevallen advies elke zoals aanbevolen afhangen plaats worden verwachting en aangeduid die de mits beschreven specifieke in Materialen de De bijkomende zullen milieuklasse zal keuze opgevolgd. is naar toepassing, de aanvaardbare onder van beoogde bij de sommige hebben, het in
- die in uiteindelijke bewegingen de tijdens bouw de nagegaan de zijn ondergaan, kunnen situatie en weerstaan. de oppervlaktebehandeling Bij optredende materialen moeten of behoort de te daarbij vervorming kunnen nevenproducten of
- mag in ontwerplevensduurklassen te 1990. zijn tabel 1 gestelde bij 3 producten zijn t/m 2.1 (6) NEN-EN voor volgens van verondersteld toepassing geldig Het van
Conclusie
het is op Voor Nederlandse steeds over metselwerk nog zomaar van materialen in mogen moet KOMO-certificering zekerheid. een metselwerk. een Niet (DoP) alle het die van het prestatieverklaring normen. voorkeur op markt gebaseerd minimaal zitten, geeft de product er algemeen vergelijkbare Europese bij worden product toegepast bij
artikel 5-2025. eerder Dit in gepubliceerd Aannemer is
Voor abonnees artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een voor abonnees artikel.
‘Voor abonnees”-artikelen zijn alleen toegankelijk voor abonnees van Aannemer.
- Log gratis in als abonnee van Aannemer
- Abonneer om onbeperkt voor abonnees artikelen te lezen
Digitaal abonnement
Voor 30,50 per maand (excl. btw) sluit je al een digitaal jaarabonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!