Sinds de jaren tachtig stijgt rijkdom aan de top en dalen inkomsten voor Jan Modaal en kleine ondernemers omdat arbeid en ondernemerschap zwaarder worden belast dan aandelen, vastgoed, dividend en grote vermogens. Het huidige ondernemersklimaat versterkt de ongelijkheid. Ondernemers klagen over onduidelijke regels, bureaucratie en oneerlijke belastingen. Dat moet anders, betoogt een fiscalist: “Begin opnieuw in het buitenland of zet je eenmanszaak om in bv.”
Ondernemend Nederland is ontevreden over het beleid dat vanuit Den Haag wordt uitgerold, met te hoge kosten en teveel wetten en regels. Topondernemer Michel Perridon sprak daar onlangs in HP/De Tijd zijn zorgen over uit. Hij refereerde nogal pragmatisch aan de doorgeslagen regelgeving – en dat zijn handen jeuken om daar iets aan te doen. Perridon: ”Ik mis in de Tweede Kamer succesvolle ondernemers in plaats van zogenaamde beleidsmakers. Ongeacht hun politieke kleur zouden ze de vraag moeten stellen: wat is mijn bijdrage aan de bv Nederland? Ikzelf heb een groot safaripark in Zuid-Afrika met wel een miljoen vleermuizen. Ik denk weleens: ik gooi een vliegtuig vol met 100.000 vleermuizen en laat ze naar Schiphol komen. Dan is het geen beschermde diersoort meer en kunnen we door. Ik betaal het vliegtuig wel.”
Zwalkend overheidsbeleid
Een vleermuis in de spouw, een das in de dijk, stikstofmaatregelen, CO2-reductieregels en tal van andere beperkingen zitten ondernemers dwars. Uit een enquête eerder dit jaar van ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland onder drieduizend bedrijven blijkt dat ondernemers klagen over hoge administratieve lasten, regeldruk, bureaucratie, hoge energierekeningen, personeel twee jaar doorbetalen bij ziekte, handhaving op schijnzelfstandigheid, stijgende belastingen, oneerlijke concurrentie, zero-emissiezones, krapte op de arbeidsmarkt en zwalkend overheidsbeleid. Deze ontevredenheid blijft niet zonder gevolgen voor de bv Nederland. Een op de vijf ondernemers overweegt om in het buitenland te gaan investeren. “Een trend die al langer zichtbaar is”, zei Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland.
Ook veel zzp’ers zitten in een spagaat. Het aantal zzp’ers nam in een jaar tijd af met 94.000, zo blijkt uit recente CBS-cijfers over het derde kwartaal van 2025. De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) is daar deels debet aan. Comité ZZP kreeg dit najaar honderden klachten binnen over de werkwijze van de Belastingdienst. Veel zzp’ers voelen zich belemmerd in hun werk door het overheidsbeleid en de manier waarop de Belastingdienst handhaaft. Volgens hen is er geen duidelijkheid over wat wel en niet mag en worden zij (en hun opdrachtgevers) onterecht onzeker gemaakt of zelfs afgeschrikt om samen te werken. Rode draad in de reacties: opdrachtgevers gaan zzp’ers mijden uit angst voor naheffingen of controles. Het gevolg voor zzp’ers: minder opdrachten, inkomensverlies en faillissementen.
Tekst gaat verder onder het kader.
“Wet DBA mag prullenbak in”
Volgens het CBS telde Nederland 1,67 miljoen zzp’ers in het derde kwartaal van 2025. Een jaar eerder waren dat er nog 1,76 miljoen. Vooral bepaalde sectoren zien het aantal gewerkte uren door zzp’ers scherp dalen, zoals de industrie (-23 procent), ICT (-7 procent) en het onderwijs (-10 procent). In de bouw- en zorgsector, waar veel discussie is over schijnzelfstandigheid, is de daling minder uitgesproken, maar ook merkbaar. De aangescherpte aanpak van schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst sinds 2024 raakt alle sectoren en is gericht op zzp-constructies die mogelijk niet voldoen aan de regels rondom loondienst en zelfstandigheid. Hoewel dit beleid bedoeld is om uitbuiting en schijnconstructies tegen te gaan, lijkt het een vervelend neveneffect te hebben doordat de positie van legitieme zzp’ers wordt getroffen.
Nieuwe dienstverleners zoals Verloning.nl spelen daarop in: ‘Honderd procent DBA-proof voor jou en je opdrachtgever, zonder gedoe met ingewikkelde contracten of zorgen over schijnzelfstandigheid en naheffingen.’ Veel opdrachtgevers weten zich geen raad met het grijze schemergebied en kiezen voor behoudende alternatieven zoals payroll, detachering of directe contractering.
Fiscalist Pim van Rijswijk vindt het een slechte ontwikkeling: “De wet DBA mag wat mij betreft de prullenbak in. Dat is een onwerkbare wet die duidelijkheid biedt voor niemand. Met de vroegere VAR-verklaring viel te werken, met de wet DBA niet. Veel zzp’ers worden niet meer ingehuurd of raken opdrachten kwijt. Opdrachtgevers durven het niet meer aan vanwege de risico’s.”
Handelsbarrières
Nederland staat internationaal in de top 10 van landen met de meeste faillissementen. Vorig jaar vielen 4.119 bedrijven om, 30 procent meer dan in 2023. Dat blijkt uit onderzoek van Altares Dun & Bradstreet. De sterke stijging heeft volgens dit bureau twee hoofdoorzaken. Ten eerste verdwijnen de laatste coronasteunmaatregelen. Bedrijven die tijdens de pandemie kunstmatig overeind werden gehouden, komen nu in de problemen. Ten tweede zorgt de grote toestroom van nieuwe ondernemers voor meer concurrentie en daarmee ook voor meer uitval. Barry de Goeij van Altares Dun & Bradstreet verwacht wel dat met de terugkeer naar een normale marktdynamiek het aantal faillissementen zich zal herstellen “naar het niveau van voor de pandemie”.
Niet alle branches lopen evenveel risico. De bouwsector, retail en financiële dienstverlening worden het hardst geraakt. In de bouw zorgen gestegen materiaalkosten en vertragende vergunningsprocedures door CO2-reductieregels voor problemen. In de retail steeg het aandeel faillissementen van 13 procent in 2022 naar 19 procent in 2024. Oorzaak: afgevlakte groei van de consumptieve bestedingen door inflatie. In de financiële dienstverlening verdubbelde het aandeel faillissementen van 7 naar 13 procent. Volgens Altares Dun & Bradstreet ligt het huidige aantal faillissementen nog altijd ver onder het recordjaar 2013, toen 9.400 bedrijven failliet gingen. De trend zet door, maar in een langzamer tempo. Er zijn ook positieve signalen: een verbeterd ondernemerssentiment en verwachte renteverlagingen van de ECB. Tegelijkertijd zijn er zorgen over internationale ontwikkelingen. Nieuwe handelsbarrières uit de VS kunnen onze economie hard raken.
Fiscale fuik
Fiscalist Pim van Rijswijk van VRB Adviesgroep ziet het aantal aanvragen voor hulp flink stijgen sinds de coronacrisis. Van Rijswijk: “Een substantieel aantal ondernemers heeft de deuren moeten sluiten, met daarnaast een opmerkelijke stijging van het aantal faillissementen. Over de hele linie is er onvrede. Een groeiende groep ondernemers overweegt serieus om Nederland te verlaten en op zoek te gaan naar een stabielere toekomst voor hun bedrijf in het buitenland. Ze vragen zich oprecht af of ze hier hun bedrijf nog kunnen continueren. De druk loopt op bij zzp’ers in het algemeen en bij veehouders, akkerbouwers, vissers en in de industrie. Het is voor velen bijna onmogelijk om te concurreren, ook omdat de energiekosten in Nederland zo hoog zijn. Regelmatig vertellen klanten me dat ze ondanks de lange werkweken zichzelf geen minimumloon kunnen uitkeren.”
Van Rijswijk schat dat zo’n 100.000 ondernemers met een eenmanszaak kampen met belastingschulden uit de coronatijd en privé worden achtervolgd. Om die reden heeft hij het concept Van eenmanszaak naar bv als beschermende vennootschap opgezet. “Dat thema leeft enorm. Het boek dat ik daarover heb geschreven is nu 82.000 keer aangevraagd. In deze tijd een eenmanszaak oprichten is het stomste wat je kunt doen want je bent privé aansprakelijk voor al je zakelijke schulden. Dat besef dringt langzaam door. Steeds meer ondernemers zien dat de eenmanszaak een fiscale fuik is, die hen veel te zwaar belast. Ze overwegen hoe ze hun bezittingen kunnen beschermen tegen bijvoorbeeld aansprakelijkheid of een faillissement en starten een bv. Zo nodig kunnen ze gewoon hun bv liquideren: de stekker eruit en door. Met een eenmanszaak houden ze niks over en zijn ze ook nog eens aansprakelijk voor hun privébezit. Die problematiek kunnen ze zich besparen!”
Van eenmanszaak naar bv
Pim van Rijswijk, fiscalist en directeur van VRB Adviesgroep, deelde onlangs tien tips in een seminar voor ondernemers die nu werken vanuit een eenmanszaak of VOF en belastingvrij willen overstappen naar een bv of holdingstructuur. Dit zijn de beloftes:
- Vijftig procent winstbelasting besparen ten opzichte van een eenmanszaak
- Niet langer privé aansprakelijk zijn voor het bedrijf
- Belastingvrij overstappen van eenmanszaak naar BV
- Belastingvrij investeren en rendement maken vanuit de BV
- Belastingvrij vermogen doorstorten naar het buitenland
- Kosten zoveel mogelijk ten laste van de vennootschap laten vallen
- Belastingvrij dividend uitkeren
- In Nederland vastgoed verkopen zonder daarover af te hoeven rekenen
- Vermogen uit box 3 belastingvrij overhevelen naar een BV
- Het DGA-salaris verlagen tot nul euro
