Stuur op onbedoelde luchtlekken door elke woning tussentijds te meten. Los die op en het resultaat is een goede qv;10. Zonder toeters en bellen haalt Delfsma Bouw in Heerhugowaard de geëiste waarde van 0,25 dm3/s.m2. “De metingen zijn de feiten. Haal die feiten naar voren. Dan is het nieuwtje eraf.”
Een qv;10 van 0,5 dm3/s.m2 als uitkomst van de tussentijdse meting. Dat is niet slecht als basis, maar de eis is 0,25, dus er zijn nog wat punten op te lossen voor het team van Delfsma Bouw. De rookproef heeft uitvoerder Wiebe van der Goot al duidelijk gemaakt waar die zitten. “95% zit in de rubbers van de kozijnen. Dat is een kwestie van de sluitkommen beter stellen. De kozijnleverancier gaat ze na en zorgt dat ze stijver in de rubbers komen. Ook zagen we een rubber waarvan een gedeelte niet goed is, dat naar buiten en binnen kan flappen. Dat moet worden vervangen. Zo pakken we de onbedoelde luchtlekken aan en halen we het.”
NeroZero
Plaats van handeling is Heerhugowaard, waar Delfsma Bouw 53 woningen realiseert voor ontwikkelaar NeroZero. In de eerste fase gaat het om 18 starterswoningen, traditioneel gebouwd in kalkzandsteen, kanaalplaatvloeren en hsb.
“Bij NeroZero hoort een qv;10-eis van 0,25 dm3/s.m2 maximaal”, zegt Willem Koppen, die al jaren fervent pleitbezorger is van het meten en aantonen van bouwprestaties. Als ontwikkelaar van de NeroZero-woningen hoort dat dan ook bij het eisenpakket. Elke woning wordt gemeten, zodat wordt aangetoond wat er in de ontwerpfase is beloofd, en elke woning wordt opgeleverd met een as built rapportage. Daarin staan de EPC-maatregelen, aangevuld met metingen van de luchtdoorlatendheid, de volumestroom en het installatiegeluid. “Dat moet je altijd willen als bouwer, als bewijs van hoe goed je bent.”
Kennis vooraf
Om te voorkomen dat de aannemer “in een fuik loopt”, zijn de aansluitdetails vooraf beoordeeld op luchtdichtheid en is kennis overgedragen in een toolbox. “Breng kennis vóóraf over op de vakman. Als de mannen die het maken het niet begrijpen – als ze onbewust onbekwaam zijn – dan kun je voorschrijven wat je wil, maar dan wordt het nooit iets”, zegt Koppen. “Een meting achteraf wordt dan een bewijs van hoe slecht het is, wat je moet herstellen. Dat willen we voorkomen. Wij willen de meting het bewijs laten zijn dat Wiebe goed werk heeft geleverd.”
“De cursus vooraf heeft onze kennis vergroot”, zegt uitvoerder Van der Goot. “Wat er kan gebeuren als je een luchtlek hebt, qua schimmelvorming bijvoorbeeld. Dat zijn allemaal dingen die je meeneemt en waarop je stuurt. Alleen: je staat niet 24 uur per dag achter je personeel, dus is het belangrijk dat zij snappen hoe het werkt. Het purren rondom de kozijnen, dat nemen de jongens nu goed mee. Het is een winst ten opzichte van voorheen, dat daar al geen lekken meer zitten. De lekken die er nu zijn, zitten hoofdzakelijk in de rubbers en de aansluitingen in de kozijnen.”
Lekken in de categorie ‘het zit er wel, maar het werkt niet’, aldus Koppen. “Los die op en de resultante is een goede qv;10. De sturing is niet de qv;10. De sturing is: onbedoelde luchtlekken vermijden, vanuit goed en deugdelijk bouwen.”
Angst
Kennis vooraf, controles tijdens de uitvoering en tussentijdse luchtdichtheidsmetingen zorgen voor inzicht op dit vlak bij de vakman, zegt Willem Koppen. “Luchtdichting is nog steeds omgeven met angst. De vakman op de bouw weet er weinig van, en voor je het weet gaan fabrikanten vertellen wat je allemaal moet toepassen om een goede luchtdichting te krijgen.”
Laat zien waar de lekken zitten en de vakman lost ze op. Bij voorbaat alles afplakken en dichtmaken met vloeibare producten om maar aan een bepaalde qv;10 te voldoen, is vaak verspilling van kosten en arbeid. “Alsof je zegt: gebruik voor de zekerheid zes condooms. Als meetbureau zien we dat dat in veel gevallen niet waar is. Wij zien in de metingen géén verschil in de waarde tussen woningen die alleen gepurd zijn, woningen die afgeplakt zijn of woningen die met liquid rubber zijn dichtgemaakt. Geen verschil! Als de vakman maar bekwaam is, als hij maar weet wat hij doet en functioneel bouwt. Dat is ook hier gebeurd. Je kunt met geëigende middelen een perfecte luchtdichting realiseren, zonder al die toevoegingen en meerkosten.”
Van der Goot: “Het enige dat hier is afgeplakt zijn de kopse kanten van de kanaalplaten.” Koppen: “Weet je hoe dat fenomeen is ontstaan? Het is nu algemeen bekend, maar wij zijn dat 18 jaar geleden gaan doen na metingen. Omdat daaruit bleek dat daar de grootste lekken zaten. Nu vindt iedereen het normaal. Kortom: door te meten – door de feiten te halen – hebben we dat geadopteerd als iets vanzelfsprekends. Dat geldt ook voor de luchtdichting op al die andere onderdelen.”
Elke woning meten
Het pleidooi is: meet elke woning. “De feiten zijn de metingen. Haal die feiten naar voren. Dan krijgen we als bouwers een ander beeld over luchtdichting. Als iedereen alle woningen meet vanaf 2021, weten we precies wat we moeten doen. Probleem opgelost. Dan is het nieuwtje eraf en bouwt iedereen onder de qv;10 van 0,25”, zegt Koppen.
“Je moet al 0,4 halen voor het goed laten functioneren van de laag temperatuur verwarming, anders heb je te hoge verliezen. Dus je moet íets gaan doen, maar doe het dan meteen goed. Maak de kennis zichtbaar voor de vakman. Als een vakman weet wat hij moet doen, doet-ie het goed.”
Meetinstrumenten voor de vakman
Metingen zijn niet alleen voorbehouden aan de expert. Met de vereenvoudigde instrumenten die ontwikkeld zijn in het door TNO geleide TKI Securevent is het mogelijk voor de vakman om laagdrempelig snel te beoordelen of de prestaties op het gebied van geluid, luchtdichtheid en ventilatiestromen gehaald kunnen worden. Dit kan worden gecombineerd met een steekproef en metingen volgens de geldende normen. “Dat is essentieel voor de borging van de kwaliteit waarbij er steeds meer verantwoordelijkheid ligt bij de aannemer”, geeft TNO ventilatie-deskundige Wouter Borsboom aan.
De meetinstrumenten – op de markt gebracht door ACIN Instrumenten – zijn onder meer getest bij de NeroZero-demonstratiewoning die in 2018 is geopend en worden ook ingezet bij de woningen in Heerhugowaard. “De volumestroommeter, VentiFlow MK-2, is nu op de markt en daar is veel interesse voor, en van de luchtdoorlaatbaarheidsmeter ATT is de productie gestart”, zegt directeur ACIN Niek-Jan Bink. Samen met ISSO worden hiervoor de noodzakelijke trainingen ontwikkeld in het Europese Newcom project en wordt aansluiting geborgd met de erkenningsregeling van installateurs.
Lees ook:
Lees ook:
Discussie zien we graag op Aannemervak, maar wel met respect voor elkaar. Wij vragen daarom om onder volledige naam te reageren. Lees onze andere regels voor discussie hier. Met het plaatsen van een reactie verklaart u zich akkoord met deze regels.